Niepokojący raport o zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży. Internet nie pomaga

W badaniu "Młode głowy. Otwarcie o zdrowiu psychicznym", przeprowadzonym przez Fundację UNAWEZA założoną przez Martynę Wojciechowską, udział wzięło ponad 184 tys. uczniów z całej Polski.

Raport ujawnia dramatycznie niski poziom samooceny dzieci i młodzieży w Polsce. 65,9% uczniów biorących udział w badaniu chciałoby mieć więcej szacunku do samego siebie, 58,4% uczniów czasami czuje się bezużyteczna, 46% to osoby o skrajnie niskiej samoocenie, 31,6% uczniów nie lubi siebie, a 26,4% uważa siebie za osobę mniej wartościową od innych.

Według głównych wyników raportu młodzi spodziewają się porażki. Stres dnia codziennego przerasta 81,9% osób. Co trzecie dziecko nie ma chęci do życia: 8,8% dzieci w Polsce deklaruje, że podjęło próbę samobójczą, a myślało o niej 39,2% uczniów.

Prawie 70% badanych nigdy nie korzystało ze wsparcia psychologa w szkole i poza szkołą. Połowa uczniów ma skrajnie niską samoocenę, a co trzeci jest swoim największym krytykiem, odchudza się lub ćwiczy ponad swoje siły. Co szóste dziecko się okalecza (16%), a blisko połowa ma zaburzenia odżywiania - kompulsywnie się objada lub głodzi. Prawie 40% ogląda materiały prezentujące przemoc w sieci.

Dla ponad połowy młodych największym wsparciem jest rodzina, a dopiero potem koledzy i nauczyciele.

Na czele problemów, z którymi zmagają się młodzi, jest brak motywacji do działania (52,4%). Do tego dochodzą wymieniane przez młodych: problemy z brakiem koncentracji uwagi (38,1%), gorsze samopoczucie psychiczne (36,3%), kłopoty w nauce (30,6%) i problemy ze snem (37%). 10,5% uczniów przyznało, że w ich opinii, w ich życiu nie ma ani jednej osoby, która w pełni je przyjmuje i akceptuje.

Czytam raport #MlodeGlowy (stworzony przez Fundacja UNAWEZA Martyny Wojciechowskiej) i nie mogę uwierzyć. W sensie, wiedziałem, że jest źle, ale nie spodziewałem się takiego dramatu:

🔴 28% przebadanych dzieci NIE MA CHĘCI DO ŻYCIA
🔴 Co trzeci czuje się samotny
🔴 Co dziesiąty… pic.twitter.com/nZ2qTgA80I

— Wojtek Kardys 🇵🇱🇪🇺🇺🇦 (@WojtekKardys) April 17, 2023

Jeden z rozdziałów raportu poświęcony został przestrzeni internetu jako naturalnego miejsca przebywania "młodych głów", w którym szukają wsparcia w trudnych dla siebie chwilach, ale również często doświadczają przemocy.

Jak się okazuje, zdecydowana większość badanych posiadała przed ukończeniem trzynastego roku życia przynajmniej jedno aktywne konto w mediach społecznościowych (81,6%). To obrazuje jak łatwo jest obejść wymagania dotyczące wieku użytkowników większości tego typu serwisów.

Przestrzeń cyfrowa to niestety często miejsce doświadczania cyberprzemocy. Prawie 2/3 wszystkich uczniów (60,9%) zadeklarowało, że w ciągu ostatniego roku doświadczyło hejtu, a w ciągu ostatniego miesiąca hejt ten dotknął ponad połowy respondentów (50,2%).

Badani uczniowie najczęściej hejtowani są przez osoby nieznane (62,7%) oraz przez kolegów i koleżanki z klasy (41,9%). Są to dwie odpowiedzi wyraźnie dominujące nad pozostałymi wskazaniami. Trzecim źródłem hejtu są koledzy i koleżanki spoza szkoły bądź koledzy i koleżanki z tej samej szkoły, ale z innej klasy (27,5%). Relatywnie najrzadziej sprawcami hejtu w opinii uczniów biorących udział w badaniu są sąsiedzi (3,9%) oraz rodzice (6,1%) i inni członkowie rodziny (5,9%). 8,4% uczniów przyznało, że sprawcami hejtu są ich nauczyciele.

Z kolei analizując powody hejtu okazuje się, że najczęstszym powodem takich zachowań jest wygląd fizyczny ucznia (42,6%). Drugim co do częstości występowania powodem hejtowania jest jakaś cecha charakteru ucznia (32,4%), a trzecim - forma zachowania ucznia wśród innych osób oraz określone poglądy uczniów (27,8% i 27,3%).

Poszukiwanie "cyfrowych" rozwiązań w chwilach trudnych, ogólnie rzecz biorąc należy w badanej grupie młodzieży do rzadkości. 6,6% wszystkich osób biorących udział w badaniu w sytuacjach dla siebie trudnych szuka wsparcia w internecie wśród osób, które mają podobne problemy co one. Kolejne 3,1% uczniów przyznało, że w momentach doświadczania problemów osobistych szuka ich rozwiązania przy wykorzystaniu specjalistycznych stron internetowych.

Raport odpowiada także na pytanie, czy to, co publikują "młode głowy" w przestrzeni internetu o sobie samych jest zgodne z tym, kim naprawdę są? Jak się okazuje, prawie co trzeci badany uczeń przyznał, że jego aktywność w przestrzeni cyfrowej jest niezgodna z tym, kim jest on w rzeczywistości (32,4%). Ponadto 27,6% badanych stwierdziło, że niespójność między życiem realnym i jego "cyfrową manifestacją" dotyka również ich kolegów i koleżanek, a w opinii 35% uczniów dotyczy również influencerów.

W anonimowym badaniu "Młode głowy. Otwarcie o zdrowiu psychicznym" Fundacji UNAWEZA udział wzięło 184.447 uczniów w wieku 10-19 lat ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z całej Polski i wszystkich jej województw. Badanie zostało koordynowane przez Fundację Dbam o Mój Z@asięg w ramach programu Szkoła Odpowiedzialna Cyfrowo od 25 października 2022 r. do 10 marca 2023 r.