Blisko 50 kanałów bez emisji w HD. „Relikt odległej przeszłości”

Pierwsze kanały w wysokiej rozdzielczości pojawiły się w Polsce jesienią 2006 roku. Ruszyła wówczas należąca do Grupy ITI platforma cyfrowa n. Promowała się hasłem „Telewizja nowej generacji”. Szybko w jej ślad poszły konkurencyjne platformy Cyfra+ i Cyfrowy Polsat, które również wprowadziły do oferty stacje w lepszej jakości obrazu. Najpierw na rynku debiutowały kanały filmowe i sportowe w jakości HD, następnie dokumentalne,  później: ogólnotematyczne, dziecięce czy muzyczne. HD w przypadku operatorów płatnej telewizji szybko stało się standardem. Ich abonenci chcieli płacić za wyższą jakość obrazu, a reklamodawcy chętniej lokowali spoty w stacjach HD.

Z badania założycielskiego Krajowego Instytutu Mediów wynika, że w I półroczu br. telewizor w rozdzielczości Full HD posiadało 35,4 proc. gospodarstw domowych, 21,4 proc. korzystało z urządzeń, które pozwalają na odbiór 4K, natomiast 1,1 proc. domostw jest w posiadaniu najdroższych sprzętów, które są kompatybilne z 8K. Choć ponad połowa społeczeństwa ma telewizory przystosowane do odbioru kanałów w wysokiej jakości obrazu, a na rynku pojawiają się kolejne kanały w 4K (m.in. TVP 4K, Canal+ 4K Ultra HD, Eleven Sports 1 4K, Museum 4K, InUltra, Love Nature 4K), to nadal wiele stacji nadaje w jakości SD.

Lider segmentu w jakości SD

Z wykazu kanałów satelitarnych opublikowanego na portalu Lyngsat wynika, że w ofercie platform cyfrowych Polsat Box, Canal+ i Orange jest blisko 50 stacji w jakości SD. To np. TVP Seriale, TVP Rozrywka, TVP ABC, TVP3 Warszawa, TVP Historia, 4fun.TV, Eska Rock TV, FilmBox Arthouse, TV Republika, Disney XD, TBN Polska, Tele 5, Polonia 1, Power TV, AXN Black, AXN White, Nickelodeon Polska czy MTV 00s. Agencja AKPA, zajmująca się przygotowywaniem programu telewizyjnego m.in. do tygodników czy portali internetowych na koniec 2021 roku, szacowała liczbę polskojęzycznych stacji na 270.  Zdarza się, że kanały, które są oferowane satelitarnie tylko w jakości SD, w sieciach kablowych można oglądać w HD, albo nawet w 4K. Tak jest w przypadku kanału wPolsce.pl. W naziemnej telewizji cyfrowej TVP ABC i TVP Rozrywka są nadawane w HD, natomiast na satelicie wyłącznie w SD. W przypadku dziecięcego kanału nastąpiło to po zmianie standardu MUX-1 na DVB-T2/HEVC, który pozwala na emisję większej liczby stacji lub poprawę jakości ich obrazu. Dzięki DVB-T2/HEVC naziemnie nawet TV Trwam nadaje w HD.

Najbardziej zaskakująca jest emisja stacji TVP Seriale w jakości SD. Wiele produkcji emitowanych na tej antenie powstało już w HD. Z danych Nielsena wynika, że kanał był liderem segmentu stacji filmowo-serialowych i miał 1,60 proc. udziału w rynku w I półroczu br. W lutym serwis „Sat Charts” informował, że w ramach wewnętrznej dystrybucji TVP trwają już testy TVP Seriale, TVP Historia i Belsat w HD. Kiedy zatem wszystkie stacje publicznego nadawcy będą dostępne w HD? - TVP systematycznie rozwija swoją infrastrukturę nadawczą w kierunku rozszerzenia katalogu treści dostępnych dla widzów w jakości HD. Spółka będzie informować odbiorców oraz rynek o dostępności treści w jakości HD w oficjalnych komunikatach, adekwatnie do realizacji kolejnych etapów modernizacji technologicznej - informuje Wirtualnemedia.pl Zespół Rzecznika TVP.

Były menadżer do spraw technicznych dużego nadawcy twierdzi, że nie zawsze emisja w SD może mieć uzasadnienie biznesowe. - Wystarczy zastanowić się, kto może być widzem TVP Seriale i jakie telewizory mają ci widzowie. W przypadku tego kanału nadawanie w HD może być bez sensu. Moja teściowa od 10 lat ogląda „Ranczo” na telewizorze kineskopowym. Ona nawet nie wie co to jest HD. Myślę, że takiej wiedzy nie ma jedna trzecia polskiego społeczeństwa - ocenia w rozmowie z Wirtualnemedia.pl.

Czasami profil stacji i jej atrakcyjność dla abonentów jest kluczowa. Na przykład TVP Sport i TVP Dokument szybko zaczęły emisję HD w ofercie polskich platform cyfrowych. TVP bezskutecznie zabiega o emisję TVP3 Warszawa HD i dołączenie pozostałych 15 wersji TVP3. Zawsze takie decyzje są efektem indywidualnych rozmów platform z nadawcą.

Do 100 tys. zł miesięcznie za miejsce na satelicie

W przypadku emisji satelitarnej, wiele stacji nie decyduje się nadawać tylko w HD z powodu kosztów. Grupa MWE wynajmuje pojemność na transponderze Canal+ dla Antena HD, Power TV, Nuta TV, Nuta Gold i TVC. Wszystkie nadają w jakości SD. Jedynie płatny Adventure HD może pochwalić się lepszą jakością obrazu.

- Czym innym są niektóre nasze programy dystrybuowane satelitarnie w modelu FTA. Przy obecnych realiach rynkowych nie ma uzasadnienia biznesowego nadawanie ich w HD. Przychody reklamowe przez wyższą rozdzielczość nie wzrosną magicznie 3-krotnie, a o tyle mniej więcej droższe byłoby nadawanie na satelicie w HD, niż w SD. Obserwujemy jednak rynek i wyniki oglądalności - tłumaczył w rozmowie z Wirtualnemedia.pl Michał Winnicki, właściciel Grupy MWE.

W jego ocenie w pierwszej kolejności na HD przejdzie Antena HD. - Dziś wydaje się, że najbliżej przejścia na satelitarne HD jest nasz flagowy kanał ogólnopolski Antena HD, ale z drugiej strony mamy widmo recesji, inflację i tragicznie drogie waluty, a transmisja satelitarna jest rozliczana właśnie w euro. Nowoczesne telewizory mają wbudowane bardzo sprawne skalery, które poprawiają jakość obrazu i pozwalają zaoszczędzić drogie pasmo transponderów satelitarnych – stwierdził właściciel Grupy MWE.

Koszt wydzierżawienia całego transpondera na najpopularniejszej w Polsce pozycji orbitalnej (Hot Bird 13E) to blisko 3,7 mln euro rocznie (tyle płaci na przykład TVN za transponder, na którym nadaje 9 stacji).  Wielu nadawców po prostu nie stać na taki wydatek. Muszą więc wynająć pojemność satelitarną od zagranicznej albo polskiej firmy, która nią dysponuje. Im gorsza jakość obrazu, tym mniejsza opłata.

- W przypadku kanału HD wynajęcie miejsca od Polsat Box lub Canal+ to maksymalnie 100 tys. złotych miesięcznie, w przypadku stacji SD około 60 tys. zł. Do tego dochodzą koszty wysyłania sygnału na satelitę.  Ciężko, żeby taka suma zwróciła się z reklam - zdradza Wirtualnemedia.pl przedstawiciel stacji, która próbowała rozpocząć emisję satelitarną, ale nie zdecydowała się na to z powodu zbyt dużych kosztów. Nadawcy, którzy wejdą w skład kodowanych pakietów, mogą liczyć na zniżki zamiast opłat gniazdkowych znanych z sieci kablowych. Są wartością dodaną dla danej platformy. Stacje niekodowane muszą płacić więcej. Z naszych informacji wynika, że miejsce na satelicie i emisja tą drogą TVP Polonia, która jest kanałem FTA, kosztuje blisko 2 mln zł rocznie.

Kiedy znikną stacje SD?

Zdaniem Marka Sowy, który w przeszłości był m.in. wiceprezesem sieci kablowej UPC Polska, emisja w standardowej rozdzielczości jest tożsama z kierowaniem oferty do mało wymagającego widza.

- Stacje telewizyjne nadające w rozdzielczości SD to relikt odległej przeszłości. Rynkowym standardem jest w Polsce rozdzielczość HD, coraz częściej można obejrzeć już produkcje w rozdzielczości 4K, również na platformach streamingowych. Kanały nadające w rozdzielczości SD z definicji oznaczają propozycję dla mniej wymagającego widza. Chodzi zarówno o niską jakość obrazu jak i o ramówki, najczęściej wypełnione powtórkami i starszymi produkcjami. Część kanałów nadających w SD utrzymuje się na rynku siłą inercji i wieloletniej współpracy z operatorami, część wchodzi w skład pakietu kanałów oferowanych przez daną grupę mediową, ale ich cechą wspólną jest wyraźnie niższa jakość i minimalizacja kosztów - ocenia w rozmowie z Wirtualnemedia.pl ekspert.

Ekspert twierdzi, że na rynku, gdzie są dostępne setki kanałów telewizyjnych i coraz więcej serwisów streamingowych z atrakcyjnymi treściami w 4K, będzie coraz mniej miejsca dla takich stacji.

- Niskie lub żadne koszty programingu idą w parze z niskimi kosztami nadawania, w przypadku kanałów satelitarnych kilkukrotnie niższymi niż w przypadku kanałów w rozdzielczości HD. Rynek telewizyjny szybko się zmienia, liczba oferowanych kanałów idzie w setki, w starciu z platformami streamingowymi liczą się stacje oferujące programing unikalny i wyższej jakości. Czas kanałów nadawanych w rozdzielczości SD minął już dawno, w ciągu najbliższych kilku lat znikną całkowicie - prognozuje Sowa.

Innego zdania jest były szef działu technicznego dużego nadawcy.  - A czemu mają zniknąć? Mieszkańcom Bliskiego Wschodu wystarczą treści SD. Viaplay streamuje w Polsce w rozdzielczości 720p, czyli w zasadzie w jakości zbliżonej do SD. Kluczowy jest model biznesowy, a nie technikalia. Moim zdaniem przyszłością jest streaming w jakości, za którą zapłaci klient. Chińczycy czy Japończycy mogą nadawać kanały 8K. W Chinach to dwie stacje rządowe, które niewiele osób chciałoby oglądać. Japonia jest jak kawałek Marsa, który spadł na Ziemię. Nie porównywałbym jej do polskiego rynku. Ludzi obchodzi tu węgiel za 3500 zł, a nie 8K – przekonuje były menadżer w telewizji. Kilka miesięcy temu informowaliśmy, że są miejsca na świecie, gdzie wciąż działa analogowa telewizja naziemna, a stacje płatnych operatorów są oferowane w formacie 4:3. Przykładem platformy, która oferuje pakiety w różnej jakości obrazu jest Netflix.