Projekt ustawy w sprawie zwolnienia 7 mln Polaków z abonamentu RTV w Sejmie

Kampania wyborcza skłania partie do poszukiwania dodatkowych wyborców. Lewica postawiła na emerytów, dla których przygotowano „Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw”. Do końca kadencji Sejmu zostało już niewiele czasu, więc szanse na to, że parlament zajmie się takimi zmianami są niewielkie. Lewica może jednak wrócić do swoich pomysłów, jeśli w następnej kadencji wejdzie w skład koalicji rządzącej.

„Nie jest zasadne różnicowanie emerytów”

W uzasadnieniu projektu autorzy zauważają, że obecnie płacić abonamentu RTV nie muszą najstarsi i najbiedniejsi emeryci.

- Opłata abonamentowa jest przymusowym i bezzwrotnym świadczeniem o charakterze publicznoprawnym, które ma charakter celowy i przeznaczone jest na finansowanie misji publicznej radia i telewizji. Przedmiotem opłaty abonamentowej jest używanie odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Opłata abonamentowa wynosi w 2023 r. 8,70 zł za używanie odbiornika radiofonicznego, a za używanie odbiornika telewizyjnego albo odbiornika radiofonicznego i telewizyjnego – 27,30 zł. W obowiązującym stanie prawnym ustawa z 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1689) przewiduje szeroki katalog zwolnień podmiotowych od opłaty abonamentowej. Konstrukcja tych zwolnień z jednej strony jest wyrazem polityki społecznej państwa, ponieważ obejmuje grupy, które ze względu na wiek, sytuację rodzinną, osobistą lub zdrowotną, mają ograniczone możliwości pozyskiwania środków finansowych na zaspokojenie swoich potrzeb, z drugiej strony natomiast – odzwierciedla dążenie do racjonalizacji tej daniny, wyłączając z kręgu osób obowiązanych do jej uiszczania osoby, które z powodu swojej sytuacji zdrowotnej w ograniczonym stopniu są w stanie korzystać z radiofonii i telewizji (np. osoby niewidome, osoby niesłyszące). Aktualnie zwolnienia podmiotowe z opłat abonamentowych przysługują m.in. wszystkim osobom, które ukończyły 75 lat, oraz osobom, które ukończyły 60 lat oraz mają ustalone prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego - zauważa Lewica.

Dalej autorzy projektu, wskazują konieczność zmian w przepisach. - Taka konstrukcja obu zwolnień podmiotowych pozwala przyjąć, że obowiązek uiszczania opłat abonamentowych nie powstaje w odniesieniu do znacznej części emerytów: starszych z nich oraz otrzymujących niższe świadczenia. W ocenie projektodawców – biorąc pod uwagę malejącą stopę zastąpienia emerytur – nie jest zasadne utrzymywanie w zakresie zwolnień podmiotowych z opłat abonamentowych zróżnicowania emerytów według wieku i wysokości świadczenia. Z tego powodu projektodawcy proponują, aby zwolnieniem z opłat abonamentowych objąć wszystkich emerytów - proponują. Ewentualne wprowadzenie zmian ma oznaczać  zmniejszenie wpływów abonamentowych o 200 mln zł rocznie.

Tylko 34,7 proc. zobowiązanych opłaca abonament RTV

Na koniec 2022 roku za abonament radiowo-telewizyjnych płaciło tylko 828 tys. zobowiązanych (34,7 proc.). Ze sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wynika, że w tej grupie było 589 tys. gospodarstw domowych i 239 tys. abonentów instytucjonalnych. Rok wcześniej płaciło nieco ponad 900 tys. zobowiązanych - wynika z analizy portalu Wirtualnemedia.pl.

KRRiT poinformowała, powołując się na ewidencję Poczty Polskiej, że na koniec zeszłego roku zarejestrowanych było 4 947 939 abonentów, w tym abonentów instytucjonalnych 239 237. 4 703 846 stanowili abonenci z odbiornikiem telewizyjnym lub radiowym, natomiast 244 093 z samym radiem. W 2022 roku w porównaniu do 2021 roku nastąpił spadek o 1 597 827 liczby abonentów - osób fizycznych i wzrost o 1 034 liczby abonentów instytucjonalnych.

Liczba abonentów z zarejestrowanymi odbiornikami RTV zmniejszyła się o 1 596 793. Ponadto nastąpił spadek liczby abonentów zwolnionych od opłat abonamentowych o 1 359 639. Na 13 572 000 gospodarstw domowych w Polsce (96,4 proc.) posiada odbiorniki telewizyjne. Według stanu na 31 grudnia 2022 r. zarejestrowane odbiorniki posiadało: 4 708 702 (34,7 proc.) gospodarstwa domowe, spośród których  2 563 842 (54,5 proc.) abonentów było zwolnionych z wnoszenia opłat. To m.in. osoby powyżej 75 roku życia, inwalidzi I grupy i weterani.

Regulator poinformował, że wszyscy pozostali zobowiązani, czyli 2 384 097, w tym 2 144 860 gospodarstw domowych i 239 237 abonentów instytucjonalnych, powinni terminowo wnosić opłaty abonamentowe. Na koniec 2022 roku opłaty uregulowało jedynie 828 110 zobowiązanych (34,7 proc.), w tym 588 873 gospodarstwa domowe i 239 237 abonentów instytucjonalnych. 

Przed rokiem Rada podała w sprawozdaniu za 2021 rok, że było wówczas zarejestrowanych 6 544 732 abonentów, w tym abonentów instytucjonalnych 238 203. 6 272 113 osób i podmiotów zarejestrowało odbiornik radiowy i telewizyjny, a 272 619 tylko radiowy. 46,47 proc. gospodarstw miało zarejestrowany odbiornik. Aż 62,21 proc. abonentów było jednak zwolnionych z opłat m.in. z powodu wieku. Zobowiązanych do wnoszenia opłat było 2 383 048 gospodarstw domowych i 238 203 abonentów instytucjonalnych. Na koniec 2021 r. opłaty regulowało 900 255 zobowiązanych (34,34 proc.), w tym 662 052 gospodarstw domowych i 238 203 abonentów instytucjonalnych. Tym samym na koniec 2022 roku wnoszono o 72 tys. mniej opłat abonamentowych niż przed rokiem.

Odwołanie od kary za niepłacenie abonamentu RTV

Od kary za brak rejestracji odbiornika radiowego lub telewizyjnego można się odwołać. W rozmowie z Wirtualnemedia.pl, radcy prawni z Kancelarii Prawnej Media szczegółowo wyjaśniali procedury w tym zakresie. Podstawą może być na przykład źle przeprowadzona kontrola. Pracownik Poczty Polskiej musi sprawdzić czy urządzenie pozwala na natychmiastowy odbiór kanałów telewizyjnych i radiowych. Telewizor Smart TV odłączony od anteny tego kryterium na przykład nie spełnia. Nie wystarczy zrobienie zdjęcia anteny na balkonie czy tunera radiowego w samochodzie. Nie trzeba też wpuszczać kontrolera do domu czy auta. Nie grożą za to konsekwencje prawne. Kontrolerów w całym kraju jest zaledwie kilkudziesięciu. 

Jeśli odwołanie okaże się bezskuteczne, to w szczególnych sytuacjach KRRiT może umorzyć zaległości lub rozłożyć je na raty. W 2022 r. Poczta Polska wnioskowała do KRRiT o umorzenie zaległości 3 476 abonentom-dłużnikom (więcej o 837 abonentów-dłużników w porównaniu do 2021 r.), na kwotę 5,1 mln zł (więcej o 1,4 mln zł w porównaniu do 2021 r.). Wniosek w tej sprawie może złożyć też sam dłużnik. W 2022 r. do KRRiT wpłynęły 41 353 pisma w sprawie opłat abonamentowych (więcej o 820 w porównaniu do 2021 r.).

Pośród nadesłanej korespondencji zarejestrowano 22 222 pisma, jako nowe wnioski o umorzenie lub rozłożenie na raty zaległości abonamentowych, które powstały w różnych latach. W 2022 r. urzędnicy rozpatrzyli 64 534 sprawy (mniej o 30 067 w porównaniu do 2021 r.), w tym 63 126 wniosków o umorzenie i rozłożenie na raty zaległości abonamentowych. KRRiT wydała 49 401 decyzji (mniej o 31 058 w porównaniu do 2021 r.) oraz 13 725 postanowień i zawiadomień kończących wniosek (więcej o 3 188 w porównaniu do 2021 r.). Na podstawie wydanych decyzji w 2022 r, KRRiT umorzyła zaległości abonamentowe na łączną  kwotę ponad 16,1 mln zł oraz rozłożyła na raty około 1,6 mln zł.

Przedawnieniu uległy zaległości abonamentowe od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. w wysokości 186,8 mln zł. Z opłatami powyżej 3 miesięcy zalegało 1,453 mln abonentów. Łącznie ich zaległość wynosi 1 082,1 mld zł. Zdaniem KRRiT roczne wpływy abonamentowe z samych gospodarstw domowych powinny wynosić 3,3 mld zł netto, gdyby wszyscy zarejestrowali odbiorniki i terminowo regulowali płatności.

Opłata za sam odbiornik radiowy wynosi 8,70 zł. Jeśli posiadamy także gotowy do odbioru telewizor, trzeba płacić 27,30 zł miesięcznie.