"Rel" Młodzieżowym Słowem Roku 2023

"Zwycięskie słowo +rel+ jest wyrazem zgody. Dosłownie i metaforycznie. Z jednej strony oznacza aprobatę tego, co mówił przedmówca, z drugiej – obrazuje zgodną współpracę uczestników dialogu" – powiedziała prof. Anna Wileczek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach i z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży UJK, przewodnicząca jury plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku.

Zwycięskie słowo zdobyło 19 tysięcy głosów. 

Drugie miejsce ze względu na ilość oddanych głosów zdobył wyraz: sigma – popularne określenie osoby niezależnej, pewnej siebie, podziwianej i odnoszącej sukcesy. Na trzecim miejscu znalazło się oporowo, używane jako synonim wyrażenia „do oporu/ w opór”. 

Członkowie kapituły przyznali także Nagrodę Jury dla słowa “oddaje”, wyróżniającego się w plebiscycie zdominowanym przez zapożyczenia angielskie jako polskie, kreatywne językowo słowo. Wyraz ten oznacza: „coś się opłaca, zwraca włożony wysiłek (niekoniecznie pieniądze)”. 

Głosowanie trwało od listopada, łączne oddano w nim ponad 140 tysięcy głosów. Wśród nominacji były także “bambik” czy “slay”. 

Co znaczy “rel”

Zaznaczyła, że "rel" ma też (prawie) wszystkie cechy językowego hitu. "Jest światowe, pochodzi od angielskiego +relatable+, czyli +możliwy do powiązania z czymś+, jest krótkie, funkcjonuje jako samodzielny skrót umożliwiający szybką i puentującą reakcję komunikacyjną, jest przyjazne, gdyż tworzy atmosferę pozytywności przez oddawanie takich znaczeń, jak: +zgadzam się z tobą+, +czuję tak samo+, +potwierdzam+, +racja", i w końcu – jest bardzo popularne wśród młodzieży" – wyjaśniła.

Wskazała, że "rel" nie jest świeżym neologizmem. "W komunikacji młodych funkcjonuje od kilku lat, ale stopniowo uwalniało się od kontekstów komunikacji elektronicznej, by stać się pełnoprawnym synonimem +potakiwania+ także w rzeczywistości offline. Powstały już równie przydatne konstrukcje czasownikowe: +relować+ (szczególnie popularne w pierwszej osobie liczby pojedynczej – +reluję+), rzeczownikowe np. relówa i przysłowne megarel" – powiedziała językoznawczyni.

Młodzieżowe Słowo Roku - co wygrywało w latach ubiegłych? 

Rok temu Młodzieżowym Słowem Roku została “essa”, używane jako wyraz radości, triumfu lub ogólnych pozytywnych emocji. Internauci chętnie głosowali też na "slay", "łymyn", "betoniarz" czy "NPC". Nagrodę jury dostała “odklejka”. Słowo oznacza stan, ewentualnie osoby, które są oderwane od rzeczywistości i ten aspekt dotyczy nie tylko zachowania, samopoczucie, ale też oceny wypowiadanych treści. 

Młodzieżowe Słowo Roku to plebiscyt organizowany przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim. Jego celem jest wyłonienie najbardziej popularnych wśród młodych ludzi słów, określeń lub wyrażeń. Jak jednak wyjaśniają organizatorzy, Młodzieżowe Słowo Roku nie musi być nowe, slangowe ani najczęściej używane w danym roku.

Rok wcześniej decyzją internautów Młodzieżowym Słowem Roku został "śpiulkolot". Tuż za nim uplasowała się "naura", a trzecie miejsce zajął zwrot "twoja stara".

W 2020 roku po raz pierwszy w historii plebiscytu kapituła konkursu Młodzieżowe Słowo Roku postanowiła, że nie wyłoni zwycięskiego słowa. Konkurs, który miał służyć refleksji nad językiem, stał się areną walki na słowa – podali jurorzy w werdykcie.

W plebiscycie "na pierwszym miejscu znalazło się nazwisko polityka na S oraz słowa od tego nazwiska utworzone. Na drugim miejscu jest nazwa stygmatyzująca popularne imię żeńskie, (...), na trzecim miejscu jest czasownik pochodzący od nazwy instytucji organizującej plebiscyt, wyrażający sprzeciw uczestników wobec naszej decyzji. Na czwartym i piątym miejscu są hasła znane z ulicznych demonstracji zawierające słowa wulgarne na W oraz J (drugie hasło symbolizowane jest często przez osiem gwiazdek)" – wyjaśniła kapituła konkursu.

Kapituła konkursu na Młodzieżowe Słowo Roku 2020 wykluczyła "Julkę". "Wyśmiewa czyjeś poglądy"

W roku 2019 młodzieżowym słowem roku został rzeczownik "alternatywka" , oznaczający "dziewczynę o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach". Na podium znalazły się "jesieniara" (miłośniczka jesieni) i "eluwina" (wariacja od powitania "elo"). Rok wcześniej wygrał wyraz „dzban”.