Co czwarty Polak chciałby oddać w wyborach parlamentarnych nieważny głos

W eksperymentalnym badaniu poproszono Polaków, aby wyobrazili sobie, że w Polsce głosowanie w wyborach parlamentarnych jest obowiązkowe i każda osoba, która ukończyła 18 lat musi wziąć udział w głosowaniu albo zapłacić wysoką karę finansową. Zapytano ich, na którą partię polityczną oddaliby wtedy swój głos, uzupełniając możliwość wyboru o hipotetyczne nowe partie lewicowe, prawicowe i centrowe.

Najwięcej głosów zebrałoby rządzące Prawo i Sprawiedliwość (27 proc.), Platforma Obywatelska (14 proc.) oraz Kukiz'15 (8 proc.). Kilkuprocentowe wyniki uzyskałyby hipotetyczne nowe partie (5 proc.  centrowa, 4 proc. lewicowa, 3 proc. prawicowa). Aż 23 proc. ankietowanych zadeklarowało, że w takich wyborach oddałoby nieważny głos.

Drugi scenariusz tego badania zakłada, że ze Zjednoczoną Prawicą zawalczyła Koalicja Obywatelska, czyli Platforma Obywatelska z Nowoczesną (badanie przeprowadzono przed deklaracją Barbary Nowackiej o przystąpieniu do KO) oraz Zjednoczona Lewica wraz z Robertem Biedroniem. Zjednoczona Prawica otrzymałaby 25 proc. głosów, Koalicja Obywatelska 19 proc., zaś zjednoczony obóz lewicowy i Kukiz’15 po 10 proc. 27 proc. wyborców oddałoby nieważny głos.

W ostatnim scenariuszu założono, że w obowiązkowych wyborach istnieje możliwość oddania głosu na wspólny front opozycyjny składający się z PO, Nowoczesnej, PSL, nowego ugrupowania Roberta Biedronia, SLD oraz wszystkich innych partii i ruchów lewicowych, Zjednoczoną Prawicę i inne partie (np. Kukiz'15, Wolność J. Korwina-Mikkego).

Taki zjednoczony opozycyjny front zrównałby się ze Zjednoczoną Prawicą z wynikiem na poziomie 27 proc.. Mniejszy wybór sprawiłby jednak, że ilość głosów nieważnych zwiększyłaby się z 23 proc. do 33 proc.

- Na podstawie wyników obecnego badania nadal są aktualne zeszłoroczne rekomendacje dla partii opozycyjnych. Mianowicie - jeśli rzeczywiście zależy im na pozbawieniu władzy PiS, to powinny się jednoczyć i działać na rzecz zwiększenia zaangażowania obywatelskiego i frekwencji wyborczej. Niestety po roku można odnieść wrażenie, że walka o przywództwo i władzę przysłania liderom opozycyjnym ten rzekomo główny cel ich działań - komentuje dr Tomasz Baran z Wydziału Psychologii z Uniwersytetu Warszawskiego.

W Polsce politycy coraz częściej przypominają celebrytów. Brakuje programów wyborczych, są tylko obietnice

Czemu tyle głosów nieważnych?

Ankieterzy poprosili również uczestników badania, którzy oddaliby głos nieważny, o uzasadnienie decyzji. Najwięcej (44 proc.)  badanych nie wierzy politykom, 30 proc. nie ma na kogo głosować, a 26 proc. nie interesuje się polityką. Aż o 9 p. proc. więcej osób w skali roku wskazało, że ich głos nie ma znaczenia. Wśród osób, które oddałyby nieważny głos przeważają kobiety (54 proc.), osoby powyżej 55. roku życia (32 proc. i wzrost o 16 p. proc.) i osoby mieszkające na wsi (46 proc.).

- Badanie pokazuje, że opieranie komunikacji polityków na podziale lewica – prawica jest drugorzędne. Dużo ważniejsze są konkretne propozycje programowe, z którymi Polacy mogliby się utożsamiać. Dobre propozycje skierowane do odpowiednich grup społecznych, w tym do tych osób, które nie są zdecydowane głosować, mogłyby skuteczniej poszerzyć grono sympatyków danego ugrupowania i zachęcić do udziału w wyborach - mówi Alicja Defratyka, autorka projektu ciekaweliczby.pl.

Aż 51 proc. badanych nie jest w stanie określić swoich poglądów politycznych. 23 proc. wskazuje na poglądy prawicowe, 18 proc. na lewicowe, 8 proc. na centrowe. Wśród sympatyków PiS przeważają osoby o poglądach prawicowych (51 proc.), ale już wśród sympatyków Platformy Obywatelskiej jest większe zróżnicowanie - 26 proc. ma poglądy lewicowe, 18 proc. - centrowe,  a 14 proc. - prawicowe.

Badanie przeprowadzone dla ciekaweliczby.pl na panelu Ariadna w dniach 31 sierpnia - 3 września 2018 roku. Próba ogólnopolska osób od 18 lat wzwyż (N=1073). Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku, wykształcenia i wielkości miejscowości zamieszkania. Metoda: CAWI.