Za miliard euro Unia Europejska zbuduje własną sieć superkomputerów EuroHCP. Polska nieobecna w tym projekcie

W komunikacie Komisja Europejska (KE) podkreśla, że superkomputery są potrzebne do przetwarzania zwiększającej się ciągle ilości danych, a ich wykorzystanie przynosi społeczeństwu korzyści w wielu obszarach, od opieki zdrowotnej i odnawialnych źródeł energii po bezpieczeństwo samochodów i cyberbezpieczeństwo.

Komisja Europejska ogłosiła powołanie inicjatywy o nazwie EuroHPC (High-Performance Computing, HPC), która będzie miała kluczowe znaczenie dla konkurencyjności i niezależności UE w gospodarce opartej na danych. Europejscy naukowcy i przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu przetwarzają obecnie dane poza UE, ponieważ dostępne w Unii tempo dokonywania obliczeń jest zbyt małe dla ich potrzeb. Ten brak niezależności stanowi zagrożenie dla prywatności, ochrony danych, tajemnicy handlowej oraz własności danych, w szczególności w przypadku zastosowań wymagających szczególnej ochrony.

EuroHPC jako nowa struktura prawna i finansowa ma za zadanie pozyskać, zbudować i uruchomić na terytorium Europy światowej klasy infrastrukturę wysokowydajnych systemów obliczeniowych. Według KE przedsięwzięcie to zapewni również wsparcie dla programu w zakresie badań naukowych i innowacji w celu opracowania technologii i urządzeń (sprzętu), a także aplikacji (oprogramowania), z których korzystano by na tych superkomputerach.

Przewidziany w obecnych wieloletnich ramach finansowych wkład UE w EuroHPC wyniesie około 486 mln euro, w założeniach kwotę w podobnej wysokości wyłożą na ten cel państwa członkowskie i państwa stowarzyszone. Ogółem do 2020 r. na inwestycje przeznaczony zostanie około 1 mld euro ze środków publicznych, a uczestnicy tej inicjatywy z sektora prywatnego wesprą ją wkładami niepieniężnymi.

Zgodnie z zapowiedzią Infrastruktura EuroHPC zapewni europejskiemu przemysłowi, a w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom lepszy dostęp do superkomputerów w celu opracowywania innowacyjnych produktów. Korzystanie z wysokowydajnych systemów obliczeniowych ma coraz większy wpływ na gałęzie przemysłu i przedsiębiorstwa, umożliwiając znaczne ograniczenie cyklu produkcji i projektowania produktu, przyspieszenie projektowania nowych materiałów, zmniejszenie kosztów, zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów oraz skrócenie i optymalizację procesów decyzyjnych. Na przykład cykl produkcji samochodów można dzięki superkomputerom skrócić z 60 do 24 miesięcy.

Przedstawiona inicjatywa ma umożliwić połączenie środków finansowych w celu stworzenia europejskiej infrastruktury superkomputerów i dużych zbiorów danych. Wspólne przedsięwzięcie EuroHPC służy pozyskaniu systemów o wydajności przedeksaskalowej (stu milionów miliardów czyli 10 do potęgi 17 obliczeń na sekundę) oraz wsparciu prac nad stworzeniem systemów o wydajności eksaskalowej (miliarda miliardów czyli 10 do potęgi 18 obliczeń na sekundę) przy wykorzystaniu technologii unijnej, do roku 2022 lub 2023. Działania wspólnego przedsięwzięcia polegać będą na:

Nabyciu i eksploatacji dwóch światowej klasy superkomputerów przedeksaskalowych i co najmniej dwóch superkomputerów średniej klasy (zdolnych do wykonywania około 1016 obliczeń na sekundę), a także, począwszy od 2020 r., zapewnieniu dostępu do tych komputerów szerokiemu gronu użytkowników prywatnych i publicznych oraz zarządzaniu tym dostępem.

Realizacji programu badań i innowacji w zakresie HPC w celu wsparcia rozwoju technologii wysokowydajnych systemów obliczeniowych w Europie, w tym pierwszej generacji europejskiej technologii energooszczędnych mikroprocesorów, oraz wniesienia wkładu w projektowanie europejskich komputerów eksaskalowych, jak również w celu opracowania aplikacji, rozwijania umiejętności i szerszego wykorzystania wysokowydajnych systemów obliczeniowych.

Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC realizowane będzie w latach 2019–2026. Planowana infrastruktura będzie wspólną własnością członków przedsięwzięcia, to jest początkowo państw, które podpisały deklarację w sprawie EuroHPC oraz prywatnych członków z sektora akademickiego i sektora przedsiębiorstw. Będą oni również wspólnie nią zarządzać. Inne strony mogą w każdej chwili przyłączyć się do tej współpracy jako członkowie, pod warunkiem dokonania wkładu finansowego.

Obecnie Polska nie znajduje się na liście krajów które podpisały deklarację w sprawie przystąpienia do EuroHCP, nasz kraj ma jednak wciąż możliwość stać się uczestnikiem tej inicjatywy. Do tej pory wśród członków projektu znalazły się Francja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Grecja, Słowenia i Szwajcaria. Państwa te zgodziły się stworzyć ogólnoeuropejską zintegrowaną infrastrukturę superkomputerów eksaskalowych. Do podpisania deklaracji w sprawie EuroHPC zachęca się pozostałe państwa członkowskie i państwa stowarzyszone.