Jakie obowiązki mają media publiczne w czasie kampanii wyborczej?

Problem udziału mediów publicznych w szeroko rozumianej kampanii wyborczej jest traktowany jako jeden z koniecznych elementów neutralności władz publicznych. Sposób działania mediów stanowi newralgiczny punkt dla zachowania „równości szans" przez uczestników procesu wyborczego, bo tak dokonuje się „powiązanie" roli mediów publicznych z zasadą równości wyborów - wskazuje dr Dominika Bychawska-Siniarska.

Dziennikarze TVP nie zapoznają się z zasadami bezstronnego relacjonowania kampanii

Prawa i wolności mediów zapisane w Konstytucji RP

Artykuły 14. i 54. Konstytucji RP są gwarantem wolności mediów i wolności wypowiedzi. Strażnikiem wolności słowa, ale też wywiązywania się z obowiązków ustawowych przez media publiczne, jest w świetle art. 213 Konstytucji RP Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - wskazuje autorka analizy. Przewodniczący KRRiT na podstawie art. 53 ustawy RTV może nakładać kary finansowe w razie niewywiązywania się przez nadawców z obowiązków ustawowych.

W kontekście wyborów z art. 21 Ustawy o radiofonii i telewizji wynika, iż na mediach publicznych ciąży obowiązek neutralności politycznej. Oznacza to zapewnienie wszystkim konkurującym ugrupowaniom politycznym (kandydatom) równego dostępu, zwłaszcza przez ustalenie czasu nadawania oraz swobody przekazywanych treści.

W Polsce rządzą hasła, ale równie ważny jest przedwyborczy szantaż emocjonalny

Neutralność mediów publicznych odnosi się też do sposobu relacjonowania wydarzeń publicznych w okresie szeroko rozumianej kampanii wyborczej.

Na mediach publicznych, tak jak na prywatnych, ciąży szereg obowiązków w trakcie kampanii wyborczych i w zakresie informowania o kandydatach.

Jak pisze dr Bychawska-Siniarska: chcąc wypełnić funkcję „psów stróżujących”, media powinny relacjonować w sposób zrównoważony i bezstronny, unikając faworyzowania jakiegokolwiek kandydata czy partii. Ważne jest, aby informacje były dokładne, sprawdzone i oparte na rzetelnych źródłach. Media powinny dostarczać pełen obraz sytuacji, prezentując różne punkty widzenia i bez pomijania kluczowych wiadomości i danych.

Bardzo ważna jest też transparentność źródeł informacji, a wszelkie potencjalne konflikty interesów muszą być ujawnione. Wszyscy kandydaci powinni mieć równy dostęp do mediów, aby móc prezentować swoje stanowisko i program wyborczy - głosi analiza.

Media mają też obowiązek aktywnego zwalczania dezinformacji przez weryfikację przekazów przed opublikowaniem.

Kurioza w „Wiadomościach”: PiS z nr. 4 na górze, 74 proc. wygląda na więcej niż trzy czwarte

Chociaż życie publiczne kandydatów jest przedmiotem zainteresowania publicznego, media powinny szanować ich prywatność i unikać nieistotnych lub inwazyjnych informacji - wskazuje dr Bychawska-Siniarska.

Reklamy polityczne i materiały sponsorowane mają być jasno oznaczone, aby odbiorcy wiedzieli, że to, co widzą, jest materiałem promocyjnym. Ponadto media odpowiadają za treści, które publikują, dlatego winny być gotowe do przyjmowania krytyki oraz do poprawy swojej pracy. Zasady te wynikają z deontologii zawodowej, ale też z regulacji m.in. prawa prasowego, kodeksu cywilnego czy karnego - czytamy w analizie. 

Obowiązki debaty i nadawania spotów przez TVP 

Kodeks wyborczy nakłada na TVP i Polskie Radio obowiązek udostępnienia komitetom wyborczym czasu antenowego na emisję spotów wyborczych. 

Czas ten w ogólnokrajowych programach wynosi: 15 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do 3 godzin w TV Polonia, i 30 godzin w programach Polskiego Radia Spółki Akcyjnej i spółek radiofonii regionalnej, zwanych dalej „Polskim Radiem”, w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy. W regionalnych programach ten czas to 10 godzin w Telewizji Polskiej i 15 godzin w Polskim Radiu. 

Zgodnie z art. 120.1 kodeksu wyborczego Telewizja Polska ma obowiązek przeprowadzenia debaty między przedstawicielami tych komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych - przypomina dr Dominika Bychawska-Siniarska.

Telewizja Polska ma zorganizować debaty dla przedstawicieli partii lub kandydatów, a w szczególności:
• umożliwić wzięcie udziału w takiej samej liczbie debat;
• zapewnić równy czas na wypowiedzi w debatach;
• zapewnić tę samą godzinę rozpoczęcia emisji debat z tolerancją około 15 minut;
• co najmniej na 48 godzin przed emisją poinformować przedstawicieli lub kandydatów o terminie i tematach debaty;
• przeprowadzić debatę bez udziału publiczności w studiu (§ 5 rozporządzenia), przy czym emisja debaty powinna odbywać się w czasie rzeczywistym (§ 8 rozporządzenia).