Michał Karnowski: nie ma szans na ustawową repolonizację mediów, trzeba zrobić porządek z domami mediowymi

O bieżącej sytuacji na rynku mediów Michał Karnowski, publicysta „Sieci” i członek zarządu Fratrii ds. redakcyjnych, mówił w poniedziałek wieczorem podczas spotkania z cyklu Przegląd Tygodnia w Klubie Ronina. Karnowski bardzo sceptycznie ocenia plany dekoncentracji kapitałowej w segmencie mediów, określanej też jako repolonizacja.

- Nigdy nie wierzyłem w żadną siłową repolonizację, tego się po prostu nie da zrobić, zapomnijmy o tym, wybijmy sobie to z głowy. Nie da się zrobić ustawowej repolonizacji w tych warunkach, w których jesteśmy - ocenił publicysta (w poniższym nagraniu mówi na ten temat w minutach 33-37). - Szkoda każdej naszej minuty poświęconej na ten temat - dodał.

Karnowski wymienił kilka powodów swojej opinii. - Po pierwsze, mamy presję unijną - i to naprawdę mogłoby się skończyć przymusowym polexitem. Po drugie, dziś rynek mediów jest tak płynny, że nie da się tego zmierzyć - kto jest potężny, a kto słaby, kto ma zasięgi, a kto nie ma - stwierdził.

Zwrócił uwagę, że wiele mediów tradycyjnych jest szeroko obecnych w internecie, gdzie osobne obiegi treści tworzą platformy społecznościowe takie jak Facebook. W konsekwencji niezmiernie trudno określić, jakie udziały rynkowe mają poszczególne firmy i marki medialne.

- Jak to zmierzyć, jak to w ogóle ograniczyć? No dobrze, wymusimy wykup mediów papierowych jakiegoś koncernu, to się przeniosą do internetu jeszcze bardziej. Co, w internecie zabronisz? W jaki sposób? - zapytał. - Naziemne nadawanie traci na znaczeniu. Jest wciąż ważnym źródłem finansowani, dlatego jest bardzo ważne, ale traci na znaczeniu jako bezpośredni sygnał dotarcia - dodał.

Politycy PiS dekoncentrację w mediach zapowiadali przez dwa lata

Od prawie dwóch lat politycy obozu rządzącego mówili o konieczności ograniczenia dominującej pozycji niektórych firm w wybranych sektorach segmentu mediów. Jako przykład najczęściej podawali segment dzienników regionalnych, w którym większość najpopularniejszych tytułów wydaje Polska Press Grupa. Podkreślali też, że niektóre tytuły prasowe i internetowe mają zagranicznych właścicieli.

Na początku ub.r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołało zespół, w którym oprócz przedstawicieli tego resortu pracowały osoby z Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jesienią ub.r. wiceminister kultury Paweł Lewandowski informował, że opracowano już różne warianty przepisów w zakresie dekoncentracji kapitałowej. - Gotowe są pewne rozwiązania, które czekają na decyzję polityczną. Decyzja będzie dotyczyła tego, które z nich należy wybrać, żeby je zaimplementować do ustawy - stwierdził.

Nie zdecydowano jest jednak na procedowanie tych rozwiązań przez rząd ani skierowanie ich do parlamentu. Mimo to czołowi politycy PiS wiele razy narzekali na obecną sytuację w sektorze mediów w Polsce. Premier Mateusz Morawiecki w br. kilkakrotnie ocenił, że większość mediów jest nieprzychylnie nastawiona do obecnego obozu rządzącego.

- 80 proc. mediów wszystkich - radiowych, telewizyjnych, gazet, czasopism i mediów internetowych - jest w rękach naszych przeciwników politycznych, którzy we wściekły sposób nas atakują - stwierdził szef rządu w czerwcu na spotkaniu z wyborcami we Wrocławiu. Zaznaczył, że „musimy też uważać, żeby nie otwierać wszystkich frontów na raz”. - Media w ogromnej większości są zagraniczne, należą do naszej opozycji i w najróżniejszy sposób starają się kłamliwie przedstawiać rzeczywistość, oszukiwać wyborców. Jest to po prostu bardzo często propaganda, jakiej by się nie powstydził Jerzy Urban - ocenił w październiku.

Karnowski: media trzeba pluralizować

Zdaniem Michała Karnowskiego są lepsze sposoby niż dekoncentracja kapitałowa, żeby rynek mediów był bardziej zróżnicowany. - Uważam, że trzeba pluralizować rynek, a nie go zduszać - stwierdził na spotkaniu w Klubie Ronina.

- A może wprowadzić prosty mechanizm dekoncentracyjny: dla jednego podmiotu pierwsza koncesja za darmo, druga trochę płatna, trzecia bardzo droga, a czwarta to już super droga. Niech nadaje sto podmiotów, a nie dwa-trzy bloki, koncerny - zasugerował publicysta.

Zwrócił też uwagę, że w ostatnich latach Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przydzieliła mało nowych częstotliwości radiowych: Agora w sierpniu ub.r. wygrała przetarg na pasmo w Gdańsku (nadaje tam Radio Pogodę), a Radiu Wnet niedawno przyznano częstotliwości w Warszawie i Krakowie zwolnione przez Radio Bajka.

Węgierski porządek z domami mediowymi

Według Michała Karnowskiego duże znaczenie ma też miana metod dystrybucji w mediach wydatków reklamowych. - Ja uważam, że raczej trzeba się zabrać za strumienie finansowania. I nie chodzi o to, żeby komuś zabierać, kogoż ograbiać, ale odwrotnie - nie pozwalać okradać - stwierdził. - Dzisiaj te systemy są tak zbudowane, że firmy dają pieniądze do domów mediowych, a domy mediowe dzielą po uważaniu. I dają jednym, a innym nie dają - dodał.

Zdaniem publicysty media o profilu konserwatywnym nadal bezpodstawnie są pomijane w wielu kampaniach, dlatego jest w nich mało reklam komercyjnych. - Spółki skarbu państwa dają mniej więcej wszystkim po równo. Bo naprawdę nie jest tak że dają reklamy wyłącznie mediom konserwatywnym, tylko po prostu przestały je sekować - uważa.

Czołowe spółki państwowe ograniczyły wydatki reklamowe w TVN, a zwiększyły w TVP, Polsacie i Polskim Radiu

- Uważam, że trzeba zrobić porządek z domami mediowymi, tak jak zrobiono na Węgrzech. Tam domy mediowe stały się wyłącznie pośrednikiem jawnym, widocznym dla wszystkich - pomiędzy reklamodawcą a reklamobiorcą. Czyli dom mediowy kontaktuje jednych z drugimi, doprowadza do podpisania przez obie strony umowy, gdzie jest jasno zapisana marża, wszystko jest uczciwie, nic pod stołem. To działa, wyrównuje reguły gry - opisał Karnowski.

„Gdyby nie Jacek Kurski, ten rząd zostałby zmieciony”

Publicysta docenił rolę, jaką w obecnej sytuacji politycznej odgrywają media publiczne, przede wszystkim Telewizja Polska. - Gdyby nie telewizja publiczna - Jacek Kurski jest często jako prezes krytykowany - ja uważam, że gdyby nie on, tego rządu już dawno by nie było, byłby zmieciony chociażby przez te protesty grudniowe - stwierdził, przypominając blokowanie mównicy sejmowej przez posłów i protesty przed parlamentem pod koniec 2016 roku.

- Naprawdę w trudnych chwilach to była pewna przestrzeń słowa wolnego, na której można było się oprzeć, nazwać rzeczy po imieniu - powiedział o TVP.

Telewizja Polska miała 137,4 mln zł zysku po trzech kwartałach br.

- W Polskim Radiu tych zmian widzę mniej, czasami mam duże wątpliwości co do tego, co się tam dzieje - zaznaczył Michał Karnowski.

Spółki państwowe ograniczyły wydatki reklamowe w TVN

Polska Fundacja Narodowa i 19 czołowych spółek państwowych w latach 2015-2017 mocno ograniczyły nakłady reklamowe w stacjach TVN i tytułach prasowych Agory, a zwiększyły w kanałach Telewizji Polskiej i Polsatu, Polskim Radiu oraz „Sieciach” i „Gazecie Polskiej Codziennie” - wynika z analizy Najwyższej Izby Kontroli.