Polska gospodarka będzie się rozwijać nieco wolniej. Sprzyjać jej będzie konsumpcja i dobra koniunktura na świecie

- W II połowie tego roku polska gospodarka będzie rosła w trochę wolniejszym tempie niż w pierwszych sześciu miesiącach tego roku, wzrost gospodarczy zapewne spowolni nieco poniżej 5 proc. - mówi Piotr Bujak, główny ekonomista PKO Banku Polskiego. – Główne motory napędowe pozostaną te same, tzn. po pierwsze cały czas powinniśmy zobaczyć zdrowy wzrost polskiego eksportu o 5–10 proc., co prawda strefa euro wyhamowała w pierwszych kwartałach tego roku, wzrost tam się znormalizował po nadzwyczaj mocnym wzroście PKB w II połowie 2017 roku, ale nadal popyt zewnętrzny jest dość mocny, więc pierwszą machiną napędową polskiej gospodarki będzie popyt zewnętrzny i solidny wzrost eksportu.

Wzrost PKB osłabnie

W I i II kwartale 2018 roku polski produkt krajowy brutto urósł odpowiednio o 5,2 proc. i 5,1 proc. To wyraźnie szybciej niż rok wcześniej, nie wspominając o słabym pod tym względem 2016 roku. Jak uzasadnia Narodowy Bank Polski w najnowszym raporcie o inflacji, dynamika ta będzie się powoli obniżać w ślad za słabszym wzrostem gospodarczym u najważniejszych partnerów handlowych Polski, czyli Niemiec i innych krajów strefy euro. Jednak napływ środków z UE i wzrost inwestycji oraz wciąż wysoka konsumpcja sprawią, że polska gospodarka nie odczuje znacznego pogorszenia.

– Drugi silnik to będą inwestycje, one w I połowie tego roku już nieźle się rozpędziły po słabych dwóch latach w 2016–2017 roku – tłumaczy Piotr Bujak. – Średnio w I połowie tego roku inwestycje wzrosły o ponad 6 proc., w II kwartale może być nawet lepiej i to będzie solidny wzrost w przedziale 5–10 proc. i to będzie się wiązać z kilkoma czynnikami. Po pierwsze, rosnące wykorzystanie środków unijnych, po drugie, bardzo wysokie wykorzystanie mocy produkcyjnych w polskich przedsiębiorstwach, jeśli chcą one myśleć o zwiększaniu produkcji, sprzedaży, to muszą zwiększać majątek produkcyjny, muszą inwestować. Dodatkowy element to cały czas niezła sytuacja gospodarcza na świecie. Co prawda mamy pewne spowolnienie u naszych głównych partnerów handlowych w strefie euro, w Niemczech, ale nadal wzrost gospodarczy u naszych głównych partnerów handlowych jest bardzo solidny.

Będzie spadać bezrobocie

Nakłady inwestycyjne firm w I połowie 2018 roku były wyższe o 10,3 proc. od notowanych w I półroczu 2017 roku. Ostatecznie – według centralnej ścieżki prognoz NBP – w 2018 roku PKB powinien wzrosnąć o 4,6 proc., podobnie jak w roku ubiegłym. Wynagrodzenia wzrosną średnio o 6,9 proc., a w 2019 roku nawet o 7 proc. Jednocześnie dalej będzie spadać bezrobocie, a rosnąć – wydajność pracy i stopa aktywności zawodowej. Wszystkie te czynniki, które powodują, że wskaźnik optymizmu konsumentów jest na rekordowym poziomie, będzie napędzało konsumpcję, a ta – wzrost gospodarczy.

– Wzrost konsumpcji będzie się utrzymywać w granicach 4,5–5 proc. – prognozuje Piotr Bujak. – Brak pracowników jest coraz poważniejszą barierą dla polskich przedsiębiorstw. W różnych badaniach ankietowych to jest w tej chwili najczęściej wskazywana bariera dalszego rozwoju i trzeba się liczyć z tym, że w kolejnych latach polska gospodarka właśnie z tego powodu, z powodu braku wykwalifikowanych pracowników, będzie wyhamowywać, ale warto też mieć świadomość, że w Polsce te problemy są mniejsze niż w niektórych krajach naszego regionu. Zawdzięczamy to bardzo dużemu napływowi, większemu niż do innych krajów, pracowników zza granicy i to jest na razie podstawowy sposób, w jaki polskie przedsiębiorstwa radzą sobie z brakiem pracowników.

Tylko w pierwszej połowie 2018 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wydało niemal 150 tysięcy zezwoleń na pracę. Oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemców polscy pracodawcy złożyli ponad 750 tys. Najwięcej zatrudnianych jest oczywiście Ukraińców, ale ich liczba w strukturze zatrudnianych cudzoziemców spada (w 2017 roku było to 94 proc., o 2 pkt proc. mniej niż rok wcześniej). Rośnie za to udział pozostałych nacji uprawnionych do podjęcia w Polsce pracy na podstawie oświadczenia, czyli Białorusinów, Gruzinów, Rosjan, Ormian i Mołdawian.

– To, co powinno przeciwdziałać problemom z dostępnością pracowników, to również wzrost aktywności zawodowej Polaków. W ostatnich latach widzimy, że Polacy wracają na rynek pracy, ci którzy przez lata byli nieaktywni, zachęca ich zapewne wzrost wynagrodzeń solidny o ponad 5 proc. i to też jest czynnik który powinien powodować, że pracodawcom uda się nadal zwiększać zatrudnienie – informuje główny ekonomista PKO Banku Polskiego. – Kolejny element, na który można liczyć, który zapewne przynajmniej część przedsiębiorstw będzie wykorzystywać, to automatyzacja i robotyzacja procesów produkcyjnych, czyli po prostu zastępowanie ludzi, których brakuje maszynami, automatami, robotami.

W I połowie roku przedsiębiorstwa niefinansowe zwiększyły przychody o 6,5 proc., ale koszty wzrosły o 7,2 proc. (dane GUS). Wskaźnik poziomu kosztów wzrósł z 94,3 proc. do 94,9 proc. Jednak niemal trzy na cztery firmy odnotowały zysk netto i był to współczynnik wyższy niż rok wcześniej. W przetwórstwie przemysłowym sięgnął on 78,5 proc. Jednak wynik finansowy netto był średnio o 6,7 proc. niższy niż rok wcześniej.

– Patrząc na wyniki finansowe ogółu polskich przedsiębiorstw, to w ostatnich latach były bardzo dobre, poprawiały się do rekordowo wysokich poziomów jeśli chodzi o zysk, marże również ulegały zwiększeniu, więc nie było widać efektu rosnących kosztów pracy czy kosztów materiałów, przynajmniej w skali całej gospodarki, bo w niektórych sektorach, takich jak budownictwo, ten negatywny efekt wzrostu kosztów był widoczny i początek tego roku pokazał utrzymanie tej relatywnie dobrej sytuacji – zapewnia Piotr Bujak. – Polskie firmy ponoszą wyższe koszty pracy, ale jednocześnie mocno rośnie wydajność pracowników i jak na razie wyniki finansowe nie ucierpiały mocno na skutek wzrostu kosztów pracy i kosztów materiałów, przy czym nie dotyczy to w równym stopniu wszystkich sektorów gospodarki, są takie, jak w szczególności budownictwo, które z tą presją kosztową radzą sobie relatywnie słabo.