Renta dożywotnia - ciągle brakuje regulacji prawnych

W najbliższych dniach przedstawiciele rynku renty dożywotniej opublikują list otwarty do polityków i społeczeństwa, w którym zaapelują o przyspieszenie prac nad regulacjami.

– Chcielibyśmy, aby ustawa o rencie dożywotniej pojawiła się jak najszybciej, ponieważ brakuje nadzoru nad tym rynkiem. W opinii ekspertów, także polityków, seniorzy potrzebują nadzoru, bo ma on istotne znaczenie dla sytuacji finansowej emerytów – ocenia Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego DOM.

W grudniu 2014 roku weszła w życie ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym. Banki nie spieszą się jednak z wprowadzeniem produktu do swojej oferty. Przyjęcie tych regulacji nie przyspieszyło prac nad ustawą o rencie dożywotniej, a rynek wciąż pozostaje nieuregulowany. Branża liczy jednak na to, że w najbliższych tygodniach nowy projekt resortu gospodarki – po uwzględnieniu uwag KNF – trafi do rządu.

– Zakres nadzoru został opracowany. Do uzgodnienia pozostały narzędzia sprawowania kontroli przez Komisję Nadzoru Finansowego. Z informacji, które otrzymaliśmy, wynika, że finalna wersja projektu ustawy jest już prawie gotowa. Liczymy na to, że w ciągu kilku tygodni ujrzymy propozycję ministerstwa – mówi ekspert.

KNF chciałby, aby produkt mogły oferować zakłady ubezpieczeniowe, te jednak nie wydają się być tym specjalnie zainteresowane. Potencjał rynku doceniają fundusze hipoteczne, które chcą zostać objęte nadzorem KNF. Ustawa ma zabezpieczać interesy seniorów. Jak zaznacza prezes Funduszu Hipotecznego DOM, regulacje wprowadzą nowe elementy kontrolne w zakresie wypłacalności firm oferujących produkt. Przede wszystkim zostaną wprowadzone wymagania kapitałowe. Produkt będą mogły oferować firmy o kapitale zakładowym wynoszącym co najmniej 2 mln euro.

– Ponadto wymagana będzie rękojmia zarządu, czyli będzie on musiał mieć kompetencje do tego, by nadzorować tego typu działalność – zaznacza Majkowski. – Działalność funduszy hipotecznych stanie się w ten sposób zbliżona do banków i zakładów ubezpieczeń. Powstanie nowa kategoria instytucji finansowej, a to na pewno zwiększy bezpieczeństwo seniorów – zapewnia.

Jak podkreśla, coraz więcej osób pyta o ten produkt, ale z ostatecznymi decyzjami wolą wstrzymać się do momentu przyjęcia nowych przepisów.

Z danych Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych wynika, że w 2014 roku podpisano ok. 500 umów na rentę dożywotnią. To znacznie więcej niż w ubiegłych latach – jeszcze w 2011 roku było ich 96, a w 2013 – 283. Produkty oferowane seniorom cieszą się coraz większym zainteresowaniem przede wszystkim ze względu na niskie świadczenia emerytalne. Choć do Europy Zachodniej sporo nam brakuje (np. w Anglii rocznie podpisuje się 20-30 tys. umów), potencjał jest duży. Dane Eurostatu dowodzą, że seniorzy powyżej 65. roku życia są właścicielami 2,5 mln mieszkań i domów.

– Analitycy Związku Banków Polskich podają, że usługą może być zainteresowanych nawet 400 tys. osób. W mojej opinii to nieco zawyżona wartość, ale myślę, że w najbliższych latach na taką usługę może zdecydować się kilkadziesiąt tysięcy osób – ocenia Robert Majkowski.

W przypadku odwróconego kredytu hipotecznego klient otrzymuje pieniądze przez określony w umowie czas. W przypadku renty świadczenie otrzymuje się dożywotnio. Drugą ważną różnicą między tymi produktami jest moment przeniesienia własności nieruchomości. Przy odwróconej hipotece klient otrzymuje świadczenie, ale nadal jest właścicielem mieszkania bądź domu. W przypadku renty dożywotniej już w momencie podpisania umowy własność nieruchomość przechodzi na fundusz, ale senior ma prawo korzystać z tego mieszkania bądź domu. Różnica dotycząca własności jest istotna dla potencjalnych spadkobierców. W przypadku odwróconej hipoteki po śmierci seniora mogą oni albo spłacić kredyt, albo sprzedać nieruchomość bankowi.

– Z danych GUS wynika, że ponad połowa polskich emerytów ma miesięcznie do dyspozycji mniej niż 1 600 zł brutto. Co prawda, w wyniku tegorocznej waloryzacji, świadczenia emerytalne wzrosną o 1,08 proc, a najniższa emerytura powiększy się o 4,26 proc., na tle Europy to wciąż mało – podkreśla Katarzyna Brzeska-Miksa, prezes Funduszu Hipotecznego Familia.