"Neutralny klimatycznie" w reklamach Rossmanna może wprowadzać w błąd

Komisja Etyki Reklamy zajmowała się kilkoma skargami na produkty kosmetyczne marki własnej sieci drogerii Rossmann: Alterra Booster hialuronowy – Triple Hyaluron Booster, Alterra Kuracja w ampułkach z kwasem hialuronowym – Hyaluron Ampullenkur, Serum do twarzy z witaminami – Triple Vitamin Booster oraz Alterra Premium Age Krem na Dzień – Premium Age Tagescreme. Dokładniej chodziło o ocenę przekazów zawartych na opakowaniach tych produktów.

W złożonych do KER skargach poruszono m.in. kwestię zamieszczonych na opakowaniach produktów Alterra o neutralności klimatycznej, co zdaniem skarżących wprowadza odbiorcę w błąd w zakresie korzyści środowiskowych towarzyszących zakupowi. Dodatkowo wskazano, że w przypadku niektórych produktów w sposób nieuprawniony posłużono się określeniami bio oraz vegan. 

“Brak dowodów na ogłoszenia na opakowaniu. Brak informacji na stronie i na opakowaniu. Opakowaniu wyłącznie po niemiecku w polskim sklepie. Neutralność́ klimatyczna – to ekościema. Rossman producent marki nie ma neutralności klimatycznej i nie jest to aktualnie możliwe. Nie udziela rzetelnych informacji na temat zakresów emisyjnych i śladu CO2. Nie ma linków na opakowaniu, na stronie marki nie ma żadnych wyliczeń́ badan źródeł oprócz pustych deklaracji. Wegan to z ropy i plastiku?” - napisano w jednej ze skarg. 

Możliwe wprowadzanie w błąd

KER uznała przekazy umieszczone na opakowaniach kosmetyków Alterra wskazane przez skarżących za potencjalnie naruszające zasady etyki reklamy. Zwróciła uwagę, że użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego. Podkreślono także, reklamy środowiskowe, w tym w szczególności użyte w nich sformułowania odnoszące się do wpływu na środowisko, powinny być uzasadnione w sposób zrozumiały dla odbiorcy. Uzasadnienie powinno opierać się na weryfikowalnych dowodach, uwzględniających stan wiedzy, w tym w szczególności wiedzy naukowej lub specjalistycznej, w przedmiocie istotnym dla reklamy w dacie jej emisji.

Rossmann nie odniósł się do zarzutów przedstawionych w skargach. 

W ocenie KER skarżone reklamy naruszają ogólnie przyjęte normy etyczne. Komisja wskazała, że neutralność klimatyczna jest stanem, do którego należy dążyć poprzez w pierwszej kolejności redukcję (ograniczanie) emisji gazów cieplarnianych. W sytuacji braku możliwości dalszych działań redukcyjnych, winno podejmować się odpowiednie działania kompensacyjne jedynie emisji resztkowych. Neutralność klimatyczna oznacza zatem, że produkcja nie generuje gazów cieplarnianych i dokładnie taka sama ilość gazów cieplarnianych jest następnie absorbowana z atmosfery (naturalnie poprzez odtwarzanie i ochronę oceanów i biosfery lub technologicznie poprzez fizyczne wychwytywanie CO2 z atmosfery i bezpieczne magazynowanie. Dla osiągnięcia neutralności klimatycznej, zgodnie z definicją IPCC, zrównoważone powinny być także pozostałe działania przedsiębiorstwa (poza emisją gazów cieplarnianych), wpływające negatywnie na system klimatyczny.

“W przypadku gdy reklamodawca powołuje się na neutralność klimatyczną, powinien podejmować udokumentowane działania faktycznie obniżające ślad węglowy, bez działań kompensacyjnych (tzw. offsetów węglowych), które wg naukowego podejścia, np. w SBTi (Science Based Targets initaitve), nie są zaliczane do działań mitygujących zmiany klimatyczne” - stwierdziła KER. 

Określenie “neutralność klimatyczna” może wprowadzać w błąd

Zauważono również, że zasadniczo osobami nabywającymi produkty marki Alterra są konsumenci. Oceny skarżonego przekazu należy zatem dokonywać z perspektywy tzw. przeciętnego konsumenta, którym – w rozumieniu Kodeksu Etyki Reklamy – jest konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się̨ z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się̨ dającą się̨ jednoznacznie zidentyfikować́ grupę̨ konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie reklamy lub na produkt, którego reklama dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność́ fizyczna lub umysłowa.

KER zwróciła też uwagę, że samo pojęcie ,,neutralność klimatyczna”, nie jest znane powszechnie i jako takie  może być przyczyną nieporozumień i niejasności. Zagadnienia odnoszące się do ekologii i reklamy środowiskowej są relatywnie nowe, zaś nauka o zmianie klimatu jest dynamiczną dziedziną wiedzy, nieznaną każdemu.

Dlatego też KER uznała, że skarżone reklamy mogą nadużywać brak wiedzy i doświadczenia. Stosowanie przez firmę Rossmann określenia „neutralności klimatycznej” może wprowadzać w błąd, ponieważ naukowe podejście podkreśla, iż stosowanie jedynie kompensacji (offsetów) dekarbonizacyjnych, nie jest metodą na osiągnięcie owej neutralności. Tymczasem, z informacji udostępnionych publicznie przez firmę wynika, że tego typu działania są jedynymi, które podejmuje. Nie jest ujawniany ślad węglowy Rossmann ani poszczególnych produktów marek własnych Alterra w publicznie dostępnych źródłach (strona internetowa, CDP). W związku z tym, w ocenie KER stosowanie określenia „neutralny klimatycznie” jest nieuprawione.