Skargi na sposób przesyłania faktur przez TP i Orange. Co na to UKE?

Do UKE od początku roku wpływają liczne skargi abonentów w sprawie zmiany przez Telekomunikację Polską SA (TP) i Polską Telefonię Komórkową Centertel Sp. z o.o. (Orange) sposobu przesyłania faktur z wersji papierowej na wersję elektroniczną (tj. przesyłania e-faktury albo ekofaktury - elektronicznego obrazu faktury).

Ze skarg wynika, że faktury w formie elektronicznej dostarczane są abonentom pomimo braku ich zgody na przejście z papierowej na elektroniczną wersję faktury. Abonenci poruszają także kwestię bezpodstawnego - ich zdaniem - naliczania przez TP i Orange odsetek za nieterminowe uiszczanie opłat spowodowane brakiem dostarczenia abonentowi papierowej wersji faktury. Wyrażają jednocześnie stanowczy sprzeciw przeciwko takim działaniom spółek i oceniają je jako narzucenie wygodnego dla nich sposobu przesyłania faktur.

Prezes UKE ma ponadto wątpliwości, czy taki sposób jest zgodny z przepisami prawa podatkowego, w szczególności z § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej, zasad ich przechowywania oraz trybu udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej (Dz. U. Nr 249, poz. 1661), który stanowi, że faktury mogą być przesyłane (w tym udostępniane) w formie elektronicznej w dowolnym formacie elektronicznym jedynie pod warunkiem uprzedniej, pisemnej lub elektronicznej, akceptacji tego sposobu przesyłania faktur przez odbiorcę tych dokumentów.

Przyłączając się do opinii użytkowników prezes UKE podjął interwencję w tej sprawie i kilkakrotnie zwracał się do TP o dostarczanie przesyłką pocztową (tj. w formie pisemnej) faktur VAT abonentom, którzy nie wyrazili ani pisemnie ani elektronicznie zgody na otrzymywanie faktur w formie elektronicznej.

W przekazanych urzędowi wyjaśnieniach TP odniosła się wyłącznie do ekofaktur przesyłanych abonentom indywidualnym (konsumentom) i w tym zakresie przedstawiła następujące argumenty:
- zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa operator telekomunikacyjny nie jest zobowiązany do wysyłania do swoich abonentów będących konsumentami faktur VAT w formie papierowej,
- do ekofaktury nie stosuje się przepisów rozporządzenia, bo ekofaktura jest tylko obrazem faktury - nie jest fakturą elektroniczną w rozumieniu prawa, ekofaktura nie zastępuje faktury, dlatego faktury papierowe TP przesyłać będzie zbiorczo na koniec roku, co pozwala się rozliczyć z podatku (ulga internetowa),
- jeżeli ktoś chce pozostać przy fakturze w formie papierowej może zgłosić rezygnację z otrzymywania faktur drogą elektroniczną,
- "Regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych, w tym usługi powszechnej przez Telekomunikację Polską SA" pozwala na doręczanie abonentowi faktur VAT przesyłką pocztową (w granicach RP) lub w inny sposób uzgodniony przez strony,
- przesyłanie ekofaktury jest zgodne z przepisami regulaminu i rozporządzenia,
- ekofaktura jest wygodnym i akceptowanym przez kilkusettysięczną grupę klientów sposobem rozliczeń.

UKE zauważa, że w przedostatnim punkcie istnieje niespójność argumentacji, jako że raz TP twierdzi, że do ekofaktury nie stosuje się przepisów rozporządzenia, innym razem stwierdza, że ich przesyłanie i pozyskiwanie zgody na ich wysyłanie jest zgodne z rozporządzeniem.

Odnosząc się do wyjaśnień TP, prezes UKE stwierdził, że ze skarg abonentów wynika, iż problem dotyczy nie tylko, jak twierdzi firma, ekofaktury i klientów indywidualnych, ale również e-faktury i klientów instytucjonalnych.

Urząd nie podziela również argumentów TP przedstawionych w wyjaśnieniach. Wprawdzie stosownie do przepisu art. 106 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), na podatniku nie spoczywa obowiązek wystawienia faktury abonentowi będącemu osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, chyba że wystąpi on z żądaniem wystawienia faktury VAT, jednak kwestie wystawiania faktur VAT zostały przez TP określone w regulaminie, którego postanowienia jako warunki umowne wiążą zarówno abonenta jak i TP, a przepis § 35 ust. 1 tego regulaminu stanowi, że TP wystawia abonentowi faktury VAT za zrealizowane usługi.

W związku z tym według UKE, TP ma na podstawie warunków umownych określonych w regulaminie obowiązek wystawiania faktur wszystkim abonentom, tj. zarówno instytucjonalnym jak i indywidualnym.

Ponadto, zdaniem urzędu, bez względu na to, czy konieczność wystawienia faktury wynika wprost z obowiązku określonego w przepisach prawa, z indywidualnego żądania usługobiorcy, czy też warunków umownych, zastosowanie mają przepisy prawa dotyczące faktur, w tym przepisy rozporządzenia.

W § 35 ust. 1 i § 36 ust. 1 regulaminu, TP zobowiązała się do wystawiania i doręczania wszystkim abonentom faktur VAT za zrealizowane usługi, zgodnie z § 33, czyli za usługi zrealizowane w okresie rozliczeniowym.

"Skoro TP twierdzi, że ekofaktura nie jest fakturą w rozumieniu przepisów prawa i dlatego nie odnoszą się do niej przepisy rozporządzenia, to należy stwierdzić, że ekofaktura nie stanowi wypełnienia zobowiązania - określonego w regulaminie - do wystawiania i doręczania przez TP wszystkim abonentom faktur VAT za zrealizowane usługi w okresie rozliczeniowym i niezależnie od przesyłania elektronicznego obrazu faktury (ekofaktury), TP powinna dodatkowo doręczać faktury zgodnie z przepisami prawa, w tym rozporządzenia." - informuje UKE.

Zdaniem urzędu, jeżeli abonent nie wyraził w ogóle zgody na zmianę sposobu doręczania faktur, możliwość pozostania przy fakturze w formie papierowej poprzez rezygnację z otrzymywania faktur drogą elektroniczną jest niezrozumiała i niezgodna z przepisami (§ 36 ust. 1 regulaminu: warunkiem zmiany sposobu doręczania faktur z przesyłki pocztowej na inny sposób jest jego uzgodnienie przez strony; § 3 rozporządzenia: faktury mogą być przesyłane (w tym udostępniane) w formie elektronicznej w dowolnym formacie elektronicznym jedynie pod warunkiem uprzedniej, pisemnej lub elektronicznej, akceptacji tego sposobu przesyłania faktur przez odbiorcę tych dokumentów), tym bardziej, że abonenci informują, że taką informację otrzymali późno lub już po fakcie. "Taką informacje trudno uznać za formę akceptacji lub uzgodnienia przez strony. W odczuciu skarżących abonentów jest to wymuszenie." - stwierdza UKE.

Według UKE, liczne skargi dowodzą, że dla części abonentów ekofaktura nie jest wygodnym i akceptowanym sposobem rozliczeń. W ocenie prezesa urzędu, przechodzenie z obiegu dokumentów w formie papierowej na elektroniczną musi odbywać się za wyraźną zgodą użytkowników, a przyjęty przez TP sposób zmiany obiegu stanowi narzucenie wygodnego dla niej sposobu przesyłania faktur poprzez "wymuszenie" zgody na abonentach.

Z uwagi na fakt, że TP nie podjęła wnioskowanych przez UKE działań, prezes Urzędu wystąpił do Ministerstwa Finansów o zbadanie, czy wprowadzona przez TP i Orange zmiana sposobu przesyłania faktur jest zgodna z przepisami prawa podatkowego oraz ewentualne podjęcie stosownych działań.

Prezes UKE podkreśliła jednocześnie, że w pełni popiera proces przechodzenia z obiegu dokumentów w formie papierowej na elektroniczną, jednak jego zdaniem zmiana taka musi odbywać się za wyraźną zgodą użytkowników.