Trójka przez trzy miesiące grała mniej polskich utworów niż wymagają przepisy

We wtorek (31 maja) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji opublikowała sprawozdanie ze swojej działalności za 2021 r. W dokumencie można m.in. sprawdzić, czy stacje radiowe naruszają przepisy dotyczące udziału polskiej muzyki. Takie dane organ zbiera po zakończeniu każdego kwartału.

Z dokumentu, który opiera się na kontroli 333 programów radiowych, wynika, że w 2021 r. "utwory wykonywane w języku polskim zajmowały średnio 41,7 proc. czasu nadawania utworów słowno-muzycznych (o 0,6 pkt. proc. więcej niż przed rokiem), z czego 68,9 proc. w godz. 5-24". Jak podkreślono, średnio udział piosenek wykonywanych w języku polskim w programach radiowych był o 8,7 pkt proc. większy od minimum określonego w ustawie.

Zgodnie z nią nadawcy powinni emitować minimum 33 proc. muzyki wykonywanej w języku polskim (a nie rodzimych artystów), a co najmniej 60 proc. miesięcznego czasu nadawania tych piosenek ma być nadawanych w godz. 5-24.

W sprawozdaniu KRRiT podkreślono, że niektórzy nadawcy mogą korzystać z ulg polegających na obniżeniu udziału piosenek wykonywanych w języku polskim. Korzystają z nich nadawcy wyspecjalizowanych programów muzycznych, w których muzyka poważna albo jazzowa zajmuje co najmniej 75 proc. czasu nadawania muzyki w programie. Chodzi tu m.in. o Program Drugi Polskiego Radia czy Radio Chillizet. Z obniżenia wymaganego udziału polskiej piosenki w programach radiowych mogą korzystać też nadawcy programów przeznaczonych dla mniejszości narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Białoruskie Radio Racja i Łemkowskie Radio Lem).

Trójka naruszyła przepisy

Krajowa Rada w swoim corocznym dokumencie wspomniała też, że sieć radiowa SuperNova (pod tą nazwa nadaje od maja 2021 r.) gra wyłącznie piosenki śpiewane po polsku. Spośród pozostałych programów bardzo dużo polskiej muzyki pojawiało się na antenie Radia Pogoda (74,3 proc.) oraz w stacjach sieci Radia Plus (56,4 proc.).

Jak podkreślono, z ustawowej możliwości uprzywilejowanego liczenia emisji utworów wykonywanych przez debiutantów (liczy się podwójnie), podobnie jak w poprzednim okresie sprawozdawczym, skorzystali nadawcy ok. 52 proc. wszystkich programów radiowych.

W 2021 r. tylko kilku nadawców nie wywiązało się z obowiązku grania odpowiedniej ilości polskiej muzyki na antenie. "Naruszenia przepisów wystąpiły sporadycznie: w dwóch programach odnotowano udział piosenek wykonywanych w języku polskim mniejszy niż 33 proc. W Programie Trzecim Polskiego Radia udział tych utworów był na poziomie: 28 proc. w styczniu, 24 proc. w lutym, 28 proc. w marcu. Nadawca został wezwany do złożenia wyjaśnień i dostosowania programu do obowiązujących przepisów. W kolejnych miesiącach nie odnotowano już odstępstw w tym zakresie" - informuje w swoim sprawozdaniu za zeszły rok KRRiT.

Z kolei w programie Radio Doxa udział utworów słowno-muzycznych, wykonywanych w języku polskim w lipcu 2021 r. wyniósł 30 proc., w następnych miesiącach nadawca realizował już wymagany poziom.

W trzech programach odnotowano niższy niż 60-proc. udział piosenek w języku polskim, nadawanych w porze dziennej (czyli w godz. 5-24). W Radiu Kołobrzeg we wrześniu wyniósł on 59 proc. (również w 2020 r. stacja emitowała w lutym i wrześniu 59 proc. polskich utworów w porze dziennej), w Radiu Nysa - w październiku 59 proc., w Radiu Doxa w lutym i wrześniu było to 55 proc.

Najwięksi nadawcy radiowi emitują polskie piosenki zgodnie z wymaganiami ustawy o radiofonii i telewizji. W stacjach Polskiego Radia ten udział wyniósł 52,9 proc. (rok wcześniej - 49 proc.), a w komercyjnych rozgłośniach ogólnokrajowych - 34,9 proc. (rok wcześniej - 39 proc.).

Marek Suski chce więcej polskiej muzyki

W styczniu br. Marek Suski, wiceprzewodniczący sejmowej komisji kultury i środków przekazu, polityk PiS i szef rady programowej Polskiego Radia przedstawił dziennikarzom swój projekt nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji. Zakłada on przede wszystkim, że miesięczny udział polskiej muzyki w radiu ma wzrosnąć z obecnych 33 proc. do 50 proc., z czego aż 80 proc. (obecnie 60 proc.) ma być emitowane w godz. 5-24.

Marek Suski podczas konferencji wyjaśnił, że czas emisji piosenek premierowych oraz utworów wykonawców debiutujących będzie w takiej statystyce liczony potrójnie, a nie - jak dziś - podwójnie. - Myślę, że będzie to pomocą i zachętą, żeby nowe utwory, nowi wykonawcy mogli wchodzić na rynek - stwierdził w styczniu polityk PiS.

Pomysł od razu wywołał lawinę komentarzy wśród radiowców. - Ustalanie na siłę, jaki procent polskiej muzyki mają emitować stacje radiowe, nie ma dziś sensu. Gramy te piosenki, które są dobre. Nie wiem, czy to kolejny pomysł rządzących, by walczyć z mediami, ale pewne jest, że to słuchacze decydują o tym, co im się podoba, a nie politycy - mówił na naszych łamach Marcin Jędrych, dziennikarz muzyczny RMF FM. Wątpliwości miał też Marcin Bąkiewicz, dyrektor muzyczny i szef Antyradia: - Radio ciągle walczy o uwagę słuchaczy, a gdy piosenek, które lubią, będzie mniej na antenie, to stacja może stracić ich atencję.

Polskie Radio powoływało się na Trójkę

Po zapowiedzi zmian przez Marka Suskiego Polskie Radio zadeklarowało, że ponad połowa piosenek granych na wszystkich antenach wykonywana jest w języku polskim. "Do tego dochodzą koncerty, recitale, okolicznościowe albumy i internetowe serwisy specjalne. Publiczny nadawca jak nikt inny wspiera rodzimych artystów zajmujących się muzyką" - napisał publiczny nadawca.

Z przytoczonych przez niego wyliczeń wynikało, że w ubiegłym roku aż 51,3 proc. utworów pojawiających się na antenach Polskiego Radia śpiewanych było w ojczystym języku. "Do takiego wyniku przyczyniły się m.in. nadawane w Trójce audycje: środowy 'Polski Express' oraz codzienna 'Nasza tonacja', w całości poświęcone muzycznym dokonaniom artystów znad Wisły. Co ważne, można w nich usłyszeć nie tylko produkcje gwiazd rodzimej sceny, ale również młodych wykonawców, którzy dopiero przygotowują się do fonograficznego debiutu" - czytamy w informacji Polskiego Radia.

20 mln Polaków słucha codziennie radia

W 2021 r. uśredniony dzienny zasięg radia wyniósł 20,1 mln Polaków, a tygodniowy - 26,6 mln. Najwyższy zasięg medium to generuje w grupie wiekowej 40-59 lat, a najwięcej słuchaczy radio gromadzi w samochodzie - wynika z analizy I love radio.

Od lat zdecydowanym liderem rynku radiowego w Polsce jest RMF FM, osiągające ponad dwukrotnie wyższe wyniki niż zajmujące drugą pozycję Radio ZET. Według ostatniego badania Radio Track za okres luty-kwiecień 2022 r. udział RMF FM w rynku słuchalności zwiększył się z 30,8 do 31,1 proc., a Radia ZET - z 12,2 do 13,8 proc.