Nowe tabele opłat za odtwarzanie filmów i muzyki - nie wszyscy zadowoleni (opinie)

Do tej pory właściciele sklepów, restauracji, punktów usługowych, dyskotek czy hoteli musieli odprowadzać opłaty za odtwarzanie muzyki i filmów na podstawie umów z kilkoma różnymi organizacjami zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi jednocześnie. Należą do nich: Związek Producentów Audio Video ZPAV, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Stowarzyszenie Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP, Związek Artystów Wykonawców STOART oraz Stowarzyszenie Filmowców Polskich. W wyniku nowych regulacji opłaty mają być wnoszone do maksymalnie dwóch organizacji - jednej odpowiedzialnej za prawa autorskie oraz drugiej odpowiedzialnej za prawa pokrewne.

Wszystkie organizacje mają dwa tygodnia od chwili doręczenia postanowienia o uchwaleniu nowej tabeli stawek na wniesienie ewentualnych sprzeciwów do Sądu Okręgowego w Poznaniu. Jeśli takie sprzeciwy nie zostaną zgłoszone, w ciągu 6 miesięcy zostaną powołane do życia dwa nowe podmioty odpowiedzialne za pobieranie opłat. Według dostępnych szacunków ZPAV, rynek odtwarzania audio i wideo w Polsce jest wart przynajmniej 60 mln złotych rocznie. Obecnie najwięcej umów podpisanych z przedsiębiorstwami mają ZAiKS, STOART oraz ZPAV, ale liczba obiektów objętych umowami jest znacznie wyższa od samej liczby umów (są one bowiem często podpisywane z dużymi sieciami hoteli lub restauracji). Największą liczbę podmiotów odtwarzających muzykę i filmy stanowią obiekty handlowe, lokale gastronomiczne oraz zakłady usługowe.

Dotychczas mały sklep o powierzchni do 20 m2 musiał opłacać miesięczną stawkę w wysokości 120,75 pln. Teraz na terenie Warszawy sklep taki będzie musiał ponieść opłatę wyższą, a mianowicie 123,01 PLN, ale już w miejscowości do 5 tys. mieszkańców - tylko 63,01 PLN. W przypadku sklepu o powierzchni do 300 m2, opłaty te wynoszą odpowiednio: 507,05 zł, 362 zł oraz 192 zł. W przypadku sklepów wielkopowierzchniowych podjęto decyzję o drastycznym obniżeniu opłat. Dotychczas takie sklepy płaciły miesięcznie prawie 3,8 tys. złotych za odtwarzanie muzyki i filmów. W Warszawie sklepy te będą płacić teraz tylko 750 złotych.

Podczas, gdy w przypadku sklepów, restauracji, dyskotek czy punktów usługowych zastosowano stawki uzależnione od lokalizacji, to już w przypadku hoteli, nowe stawki będą uzależnione tylko i wyłącznie od ich kategorii. Do tej pory hotele 2-gwiazdkowe musiały wnosić opłatę w wysokości 17,98 zł, a hotele 4-gwiazdkowe - 19,90 zł za pokój. Według nowych zasad, niezależnie od położenia, hotele 2-gwiazdkowe płacić będą 14,86 zł, natomiast hotele 4-gwiazdkowe - aż 29,69 zł za pokój. Rozwiązanie dotyczące hoteli zdecydowanie nie podoba się przedstawicielom bazy noclegowej, o czym mówi w rozmowie z Wirtualnemedia.pl Krzysztof Wojtkiewicz, sekretarz generalny Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego.

- ZPAV przedstawia sprawę uchwalenia wspólnej tabeli stawek za odtwarzanie muzyki i filmów jako swój wielki sukces, tymczasem jest to realizacja postulatu, który wielokrotnie był przedstawiany nie tylko przez nas, ale także przez inne środowiska związane z przemysłem gościnnym. Tak więc nie jest to dla nas zaskoczenie, ale oczywiście jesteśmy bardzo zadowoleni, że wreszcie udało się tę sprawę załatwić. Tym bardziej, że przez bardzo długi czas organizacje zajmujące się ochroną praw autorskich oraz praw pokrewnych twierdziły, że stworzenie jednej tabeli będzie niemożliwe - mówi nam Wojtkiewicz.

- Naszym zdaniem, stawki dla hoteli, które znalazły się w nowej tabeli, oznaczają dla hoteli minimum dwu-, trzykrotny wzrost kosztów z tytułu użytkowania praw autorskich i pokrewnych. Zasady i kryteria, według których zostały one ustalone, nie są nam znane, ponieważ nie były z nami w ogóle negocjowane czy konsultowane. Przekazano nam tylko informację o ustaleniu wysokości stawek, dając nam jednocześnie 7 dni na ewentualne reakcję lub wniesienie naszych zastrzeżeń. Dla nas zupełnie niezrozumiałe jest to, jak można uzależniać wysokość stawki za odtwarzanie muzyki i filmów od standardu hotelu. Według nas, powinny np. być wzięte pod uwagę takie kryteria, jak wpływ na przychody czy faktyczne wykorzystanie pokoi hotelowych, nie mówiąc o wielu innych uzasadnionych kryteriach. Dlaczego na przykład hotel, który stoi poza sezonem pusty ma płacić stawkę taką samą, jak inny obiekt oblegany przez rzesze turystów przez cały rok niezależnie od pory roku? Kiedyś poszczególne OZZ ustalały stawki jednostronnie, bez negocjacji i uzgodnień. Teraz zrobiono to w taki sam sposób - twierdzi Krzysztof Wojtkiewicz.

Również grupie hotelowej Orbis nie podobają się nowe regulacje. - Wysokość opłat w tabelach oznacza dla użytkowników bardzo duży wzrost obciążeń, jaki miałby miejsce, gdyby rzeczywiście tabele te uzyskały moc prawną. Uczestnicy postępowania, również reprezentująca interesy hotelarzy Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego, mają prawo wnieść do sądu powszechnego wniosek o odmowę zatwierdzenia tabel. Sposób, w jaki są określane i różnicowane stawki nie ma kompletnie odniesienia do faktycznego korzystania z chronionych utworów i wpływów osiąganych przez poszczególne hotele z takiego korzystania (co powinno, zgodnie z art. 110 prawa autorskiego, decydować o wysokości wynagrodzeń dochodzonych w zakresie zbiorowego zarządzania przez OZZ). Przykładem - wysokość opłat w pokojach hoteli 5-gwiazdkowych, w których goście, głównie biznesmeni, właściwie nie korzystają z telewizorów, a opłaty za korzystanie są w nich pobierane, i to w najwyższej wysokości - mówi w rozmowie z Wirtualnemedia.pl Ireneusz Węgłowski, wiceprezes zarządu spółki Orbis.

- W wyniku wieloletnich negocjacji z organizacjami zbiorowego zarządzania spółki z grupy Orbis zawarły z OZZ umowy, które określają wysokość opłat. Są one oczywiście niższe od stosowanych do tej pory przez poszczególne organizacje i o wiele niższe niż w zatwierdzonych przez KPA tabelach. Co do aktualnych obciążeń w hotelach Grupy Orbis to przykładowo, zgodnie z zawartymi umowami z OZZ, wynoszą one łącznie za pokój 8,68 zł (dochodzą do tego opłaty za miejsca ogólnie dostępne - restauracje, lobby, sale wielofunkcyjne itp.). Natomiast wg naszych wyliczeń, uwzględniających różne kategorie naszych hoteli, średnie obciążenie za pokój hotelowy wg propozycji nowych tabel wynosiłoby 27,85 zł. Pokazuje to rzeczywistą różnicę pomiędzy faktycznie pobieranymi opłatami, a zawartymi w nowych tabelach - podkreśla Węgłowski.

Z wprowadzenia nowych tabel zadowolony jest z kolei Michał Kornacki, prezes zarządu firmy IMS, która zajmuje się m.in. audiomarketingiem, w tym dostarczaniem muzyki do sklepów wielkopowierzchniowych. - Ustalenie nowych tabel to moim zdaniem fenomenalny ruch - tym bardziej, że kwestia praw autorskich i praw pokrewnych to sprawa skomplikowana także dla samych prawników. Są to rewolucyjne zmiany w dziedzinie dostarczania muzyki do obiektów handlowych oraz inkasa. Do tej pory na tym rynku panował ogromny bałagan, nasi klienci często do nas dzwonili pytając, dlaczego przychodzą do nich co chwilę różni poborcy. Spowodowanie, że na rynku będzie dwóch inkasentów, a ja mam nadzieję, że będzie to wręcz jeden poborca, doprowadzi do sytuacji, która wreszcie będzie przejrzysta. Nie wiem, czy będą w tej sprawie protesty, być może na niektórych etapach ktoś może protestować w sprawie wysokości opłat, ale w sensie ogólnym mamy do czynienia z bardzo dobrym ruchem - mówi w rozmowie z nami Kornacki.

Przemysław Pluta, dyrektor Organizacji Zbiorowego Zarządzania ZPAV, powiedział w rozmowie z Wirtualnemedia.pl, że wprowadzenie nowych stawek rozwiązuje poprzednią - jego zdaniem - niezbyt komfortową sytuację, w której przedsiębiorcy płacili odrębnie każdej organizacji. - Do tej pory głównym powodem skarg użytkowników nie była zwykle wysokość wynagrodzeń, lecz niespójność tabel i mnogość podmiotów inkasujących. Nowe tabele różnicują opłaty w zależności od potencjalnych korzyści, jakie może czerpać przedsiębiorca z eksploatacji praw i co najważniejsze, zawierają stawkę łącznego obciążenia opłatami. Naszym zdaniem, zatwierdzony kształt tabel usuwa w całości wszelkie tego rodzaju problemy - mówi Bogusław Pluta.

Obowiązek ponoszenia opłat za odtwarzanie filmów i muzyki wynika z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ustawa ta zawiera przepis mówiący o tym, że „każdy, kto wykorzystuje w swojej działalności muzykę lub filmy jest zobligowany do uzyskania niezbędnych licencji i wniesienia stosownych opłat z tytułu ich eksploatacji do Organizacji Zbiorowego Zarządzania, reprezentujących twórców, wykonawców i producentów, a nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów jest ścigane i wiąże się z groźbą pociągnięcia do odpowiedzialności karnej i cywilnej“.