Senat przyjął prawo autorskie

W tym tygodniu parlament obraduje nad nowelizacją ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.

We wtorek senacka komisja kultury i środków przekazu jednogłośnie przyjęła poprawki do projektu, zgodnie z którymi prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będzie mediatorem w sporach między wydawcami a big techami, jeśli nie osiągną porozumienia w sprawie stawek tantiem za wykorzystywanie treści dziennikarskich.

W rozmowie z portalem Wirtualnemedia.pl mec. Jacek Wojtaś z Izby Wydawców Prasy opowiedział o szczegółach przyjętych poprawek. 

– Chodzi o generalną możliwość interwencji organu państwowego. Procedura wygląda tak: najpierw negocjacje. Jeśli w ciągu trzech miesięcy nie przyniosą porozumienia, to każda strona może wystąpić właśnie do prezesa UKE o przeprowadzenie mediacji. Jeżeli one nie przyniosą skutku, to prezes UKE może wydać orzeczenie (nie mylić z decyzję administracyjną) o sposobie wyliczenia tantiem. Orzeczenie to może zostać zaskarżone do sądu orzekającego w sprawach własności intelektualnej – tłumaczy mec. Jacek Wojtaś.

Poprawki przyjęte w komisji wypracował zespół złożony z przedstawicieli resortu kultury i organizacji wydawców - IWP, Repropolu i Związku Pracodawców Wydawców Cyfrowych. 

Dodatkowo na 10 września zaplanowano Forum Prawa Autorskiego. Jak zapowiedział wiceminister kultury Andrzej Wyrobiec, "wszystkie ważne kwestie, które nie zostały podjęte podczas obecnej nowelizacji, znajdą się w agendzie Forum".

W trakcie debaty senatorowie dyskutowali m.in. o wykreśleniu z ustawy zakresów procentowych wykorzystania utworów na potrzeby zilustrowania treści w celach dydaktycznych lub związanych z prowadzeniem działalności naukowej. Poprawkę tej treści, jako wniosek mniejszości, zgłosiła podczas senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu wicemarszałkini Senatu Magdalena Biejat (Lewica).

W obecnym brzmieniu przepisów z utworów w tych celach można korzystać do 25 proc. ich objętości, co - według Biejat i przedstawicieli środowiska akademickiego - jest zapisem "mocno uznaniowym", który blokowałby wolność prowadzenia badań naukowych. "Ten zapis może spowodować, że będzie trzeba przerwać pracę nad tekstem przy przekroczeniu 25 proc. objętości utworu, że kiedy będzie się wyświetlać studentom prezentację multimedialną, w której omawia się dzieło oryginalne, trzeba będzie ograniczyć zawartość tego dzieła, że być może będzie się trzeba zastanawiać, czy można odtworzyć w całości utwór muzyczny, nad którym się pracuje" - wyjaśniła.

Jerzy Wcisła (KO) podkreślił, że ustawa musi zostać przyjęta jak najszybciej. - Jestem zwolennikiem przyjęcia ustawy w kształcie dotychczasowym i jednocześnie zapewnienia wydawców, że prace nad praktycznymi rozwiązaniami będą trwały nadal, że po pierwszych doświadczeniach będzie można ponownie zweryfikować zaproponowane rozwiązania - powiedział senator..

Senat podczas środowego głosowania przyjął nowelę ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

Za było 62 senatorów, przeciw 25, 1 głos wstrzymujący. 

Teraz projektami zajmie się Sejm. 

Najważniejsza z przyjętych poprawek zakłada, że mediatorem w ewentualnych sporach między wydawcami a platformami internetowymi ma być Urząd Komunikacji Elektronicznej.

Nowelizacja wdraża dyrektywy unijne

Nowela wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywy PE. Polska jest ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie wprowadził dwóch unijnych dyrektyw dotyczących prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Aktualne przepisy są przestarzałe, nie nadążają za rozwojem technologicznym i nie obejmują internetu oraz platform streamingowych.

Dwie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE, które mają zostać wdrożone do prawa krajowego, zostały przyjęte 17 kwietnia 2019 r. Pierwsza, zwana dyrektywą SATCAB II, ma stworzyć warunki umożliwiające szersze rozpowszechnianie w państwach członkowskich programów telewizyjnych i radiowych pochodzących z innych państw członkowskich.

Druga zaś, zwana dyrektywą DSM, była unijną odpowiedzią na wyzwania związane z rozwojem technologii cyfrowych w obszarze prawa autorskiego. Przepisy wprowadzają m.in. nowe formy dozwolonego użytku utworów, przedmiotów praw pokrewnych i baz danych (eksploracja tekstów i danych, zwielokrotnianie dla zachowania zbiorów dziedzictwa kulturowego) oraz znacznie modyfikują formy już istniejące w unijnym prawie (korzystanie z utworów na potrzeby edukacji zdalnej). "Dyrektywa ta wprowadza także nowe zasady dotyczące wynagradzania twórców i wykonawców, mające zapewnić, aby należne im wynagrodzenie było godziwe" - zapisano w projekcie.