Większość polskich firm rodzinnych pozytywnie o swojej sytuacji ekonomicznej

56% firm rodzinnych z Polski pozytywnie odniosło się do swojej sytuacji ekonomicznej. Jest to wzrost o 9 pkt. proc. w porównaniu do ubiegłorocznej edycji badania. Jednocześnie jeden na trzech respondentów z Polski ocenia swoją sytuację neutralnie. Odsetek ocen złych i bardzo złych zmalał o 3 pkt. proc., osiągając 10%.

Utrzymuje się tendencja, zgodnie z którą europejskie firmy rodzinne oceniają korzystniej swoją sytuację ekonomiczną, jednak w tym roku te różnice zmalały. Udział ocen pozytywnych wśród europejskich przedsiębiorców osiągnął w tegorocznej edycji badania poziom 72%.

W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy 42% polskich respondentów zwiększyło swoje przychody, odnotowując wzrost o 20 pkt. proc. w porównaniu z poprzednią edycją badania. W tym samym czasie zmniejszył się udział spółek, których przychody spadły (21% w porównaniu z 27% w ubiegłym roku), natomiast 37% polskich firm utrzymało przychody na tym samym poziomie.

Pozytywny trend widoczny jest także w obszarze zatrudnienia. Do 29% wzrósł odsetek firm rodzinnych, które zwiększyły liczbę zatrudnionych osób (wzrost o 12 pkt. proc.). 12% spółek zmniejszyło zatrudnienie (20% w poprzedniej edycji), a 59% utrzymało w tym względzie ten sam poziom. Z kolei odsetek firm, które zwiększyły działalność zagraniczną, wzrósł o 5 pkt. proc.

Tymczasem w Europie obserwuje się delikatnie słabnący optymizm. Kolejny rok z rzędu udział firm pozytywnie oceniających swoją sytuację ekonomiczną przekroczył 70%, jednak jest on o 3 pkt. proc. niższy w porównaniu z wynikami poprzedniego badania.

Polskie firmy rodzinne niezmiennie od kilku lat zmagają się z rosnącymi kosztami pracy – stanowią one barierę dla połowy respondentów. Dla 32% badanych wyzwaniem jest niestabilność polityczna, zaś dla 29% tzw. "walka o talent", czyli pozyskiwanie wykwalifikowanej kadry. W przypadku europejskich firm rodzinnych, najważniejszym wyzwaniem jest niepewny "klimat polityczny", wskazywany o 5 pkt. proc. częściej niż w przypadku polskich spółek. Europejscy przedsiębiorcy, identyfikując swoje problemy, zwracają także uwagę na "walkę o talent" (36%) oraz rosnącą konkurencję (36%).

W kontekście potencjalnych zmian, które mogłyby pobudzić wzrost w przedsiębiorstwach, europejscy respondenci wskazali na elastyczniejsze przepisy dotyczące rynku pracy (30%), obniżenie pozapłacowych kosztów pracy (29%) oraz zmniejszenie przeszkód administracyjnych (27%). Priorytetami dla firm rodzinnych w Polsce są: obniżenie pozapłacowych kosztów pracy (40%), prostsze przepisy podatkowe (35%) i niższe opodatkowanie (32%).

Polskie firmy rodzinne bardzo silnie akcentują potrzebę utrzymania równowagi między życiem rodzinnym i działalnością biznesową. Drugim w kolejności wskazań priorytetem jest utrzymanie kontroli nad firmą przez rodzinę.

Identyfikując swoje przyszłe cele, liderzy polskich i europejskich firm rodzinnych jako dwa najważniejsze priorytety wskazali zwiększenie zyskowności (odpowiednio 53% i 57%) oraz zwiększenie przychodów (odpowiednio 45% i 34%). W Polsce znacznie częściej wymienianym priorytetem niż w firmach europejskich jest przyciąganie nowych, utalentowanych pracowników (26%). Rozbieżność pomiędzy Polską a pozostałymi krajami europejskimi jest widoczna w kwestii zwiększenia innowacyjności, która wydaje się nie być aż tak ważnym priorytetem dla polskich firm rodzinnych (14% w porównaniu do 25% w Europie). Najmniejszy odsetek firm, zarówno polskich, jak i europejskich, planuje szkolić swoich obecnych pracowników (odpowiednio 8% i 13%).

59% polskich firm rodzinnych zadeklarowało, że posiada plany inwestycyjne na najbliższą przyszłość – odsetek ten wzrósł o 5 pkt. proc. w porównaniu z ubiegłoroczną edycją badania. Plany inwestycyjne odgrywają jeszcze większą rolę w strategii firm europejskich – 73% deklaruje inwestycje. Warto zwrócić uwagę, że 37% polskich firm rodzinnych nie przewiduje planów inwestycyjnych.

Firmy rodzinne z Polski, które planują inwestycje, deklarują przeznaczenie swojego kapitału kolejno na inwestycje w działalność podstawową (59%), w rekrutację i szkolenia (20%) oraz w dywersyfikację (20%). Największą rozbieżność między firmami polskimi i europejskimi można zaobserwować w obszarze planowanych inwestycji w nowe technologie (odpowiednio 16% i 52%) oraz inwestycje w umiędzynarodowienie firmy (odpowiednio 5% i 40%).

Najczęściej planowaną strategiczną zmianą w perspektywie roku wśród polskich firm rodzinnych jest przekazanie własności kolejnemu pokoleniu (18%) lub przekazanie im zarządu nad spółką (15%). Wśród spółek europejskich bardziej powszechne jest przekazanie zarządzania (18%) niż własności (9%).

Polscy przedsiębiorcy znacznie rzadziej od europejskich deklarują chęć przekazania władzy osobom spoza rodzinnego grona. Nie są oni również przychylni sprzedaży firmy w takim stopniu, jaki deklarują przedstawiciele europejskich firm rodzinnych (6% w porównaniu z 8%).

Raport "Barometr firm rodzinnych" jest piątą edycją europejskiego raportu KPMG przeprowadzanego w wybranych krajach Europy. Celem badania było poznanie specyfiki działalności firm rodzinnych – problemów, jakie napotykają, zmian, których oczekują, oraz strategii, które wdrażają w swoich przedsiębiorstwach. Badanie przeprowadzono w dniach 1 maja – 30 lipca 2016 r., metodą wywiadów internetowych (CAWI, ang. Computer Assisted Web Interview). Zebrano 900 odpowiedzi, z czego 139 pochodziło z Polski. Polska edycja raportu powstaje we współpracy z Inicjatywą Firm Rodzinnych.