Rząd uruchamia Wirtualny Instytut Badawczy

"Powstanie Wirtualnego Instytutu Badawczego (WIB) poprzedziły lata ekspertyz, lata przygotowań" - powiedział w piątek w Warszawie dziennikarzom wicepremier Jarosław Gowin. Podkreślił, że jest to "szczególna struktura". "Struktura wirtualna, to nie będą żadne mury, tam nie będzie żadnych samochodów służbowych, tam nie będzie etatów - tam będzie wirtualna przestrzeń do współpracy z najlepszymi zespołami naukowców z Polski, ale być może także ze świata" - wyjaśnił.

Gowin powiedział, że naukowcy dzięki projektom realizowanym w ramach WIB będą pracować nad lekami, przede wszystkim zwalczającymi choroby nowotworowe.

Wicepremier poinformował, że "bardzo nowoczesna, wirtualna struktura badawcza" ulokowana zostanie w ramach PORT - Polskim Ośrodku Rozwoju Technologii, który jest częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz. Prezes Centrum Łukasiewicz, które nadzoruje sieć Łukasiewicz, dr Piotr Dardziński dodał, że PORT będzie dysponował kwotą 500 mln zł, które "skierowane zostanie do polskich naukowców, by mogli rozwiązywać najtrudniejsze problemy."

W ocenie szefa resortu nauki Wojciech Murdzka WIB "należy do nielicznych tego typu modeli (funkcjonowania instytutu - przyp. PAP) w Europie". "Dlatego ministerstwo z głębokim przekonaniem wspierało te prace i będzie wspierać realizację tego projektu, bo to jest świetny przykład, kiedy pada odpowiedź na społeczne zapotrzebowanie na efekty pracy naukowców, a celem nie jest tylko praca naukowców i osiągnięcia, ale przede wszystkim praca skierowana na komercjalizację tych osiągnięć (...) - podkreślił.

Murdzek zapytany przez PAP o budżet WIB powiedział, że będzie to 450 mln zł "wprost na badania" i 22,5 mln zł "na wszystkie prace związane z funkcjonowaniem instytutu". Dodał, że konkurs dla zespołów badawczych będzie ogłoszony w ciągu 45 dni. Dopytywany o zakres tematyczny konkursu wskazał biotechnologię związaną z onkologią. "Ale siłą rzeczy efekty pracy naukowców mogą być dużo szersze i miejmy nadzieję, że też będą pomocne w tych czasach, gdy tematów związanych ze zdrowiem przybywa" - stwierdził.

Dardziński dodał, że wyłonione w konkursie zespoły dostaną finansowanie, które będzie wypłacane rocznie, do 10 lat. "Czyli to jest takie długodystansowe inwestowanie w badania, które w trakcie prowadzonych badań mogą też zmieniać, by odpowiadać dokładnie na potrzeby, które się dzisiaj pojawiają w polskiej służbie zdrowia i polskie gospodarce."

Środki na badania w ramach WIB pochodzą z Funduszu Polskiej Nauki, który powstał w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Ustawę zakładającą jego utworzenie podpisał w kwietniu 2019 r. prezydent Andrzej Duda. Zgodnie z zapisami ustawy środki Funduszu będą pochodzić m.in. z dotacji celowych z budżetu państwa; środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi; środków z kredytów lub pożyczek zaciągniętych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; wpływów z obligacji emitowanych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; pożyczek z budżetu państwa; darowizn i zapisów; wpływów z komercjalizacji wyników pracy zespołów badawczych.

Resort nauki, który przygotował projekt ustawy, wskazywał, że długość i elastyczność finansowania ma odróżniać Fundusz od istniejących już instytucji przyznających granty na badania naukowe.